Ni mɔgɔ bɛ se ka sɔgɔsɔgɔ walima ka kuma, o bɛ a jira ko a bɛ se ka ninakili.
Sigida 10 Furakɛli kunfɔlɔ
Ni mɔgɔ bɛ se ka sɔgɔsɔgɔ walima ka kuma, o bɛ a jira ko a bɛ se ka ninakili.
Mɔgɔ bananen min tɛ se ka sɔgɔsɔgɔ walima ka kuma, o tigi tɛ se ka ninakili fana. Aw bɛ aw teliya ka o tigi dɛmɛ walasa ka a ni kisi.
Aw bɛ a kɔ kuru ka tɛgɛ ɲɛ duuru ɲuman bɔ a cɛmancɛ la, a jɛgi fila ni ɲɔgɔn cɛ ni tɛgɛfura ye.
Ni o ma mako ɲɛ:
Aw bɛ a kɔnɔ bisi
Aw bɛ aw jɔ a kɔfɛ ka aw bolow meleke a cɛkisɛ la.
Aw bɛ aw bolokan da a furu la barakun sanfɛ, galakakolow duguma.
Aw bɛ aw bolokan minɛ ni aw bolo dɔ in ye. Aw bɛ bala ka a kɔrɔta ni fanga ye. Aw bɛ a ta ni aw fanga bɛɛ ye ka a sen fila bɔ duguma. (Ni denmisɛnni don, aw kana a kɛ aw fanga bɛɛ la). Aw bɛ o kɛ fo siɲɛ duuru ka tugu ɲɔgɔn na.
Ni fɛn dɔ bɛka fiɲɛ bali ka se fogonfogonw walima kankɔnɔna na, kɔnɔnafiɲɛ bɔtɔ bɛ o ɲɔni ka bɔ.
Ni musokɔnɔma walima mɔgɔ belebeleba don, aw bɛ aw bolo da a disi cɛmancɛ la (aw bɛ aw bolokan da sin fila ni ɲɔgɔn cɛ). O kɔ aw bɛ a bisi.
Aw bɛ a nɛmɛnɛmɛ ka a da a kɔ kan ka tila ka a dakɔnɔna lajɛ. Ni aw ye dumuni walima fɛn wɛrɛ ye a ngɔɔnɔ kɔnɔ, aw bɛ o labɔ ni aw bolokɔni ye. Nka aw kana aw bolokɔni digi kan kɔnɔ ka o fɛn in lataa ɲɛfɛ. O bɛɛ kɔfɛ, aw bɛ aw teliya ka aw digi a disi kan fo a ka ninakili daminɛ (aw ye sɛbɛn ɲɛ Ninakili lajɛ).
Ni den kirinna ko a tɛ se ka kasi walima ka sɔgɔsɔgɔ, aw bɛ a lajɛ ka a kɔ gosigosi ani ka a disi bisi ka fɛnw labɔ kan kɔnɔ.
Den dacogo
Aw bɛ den biri a kɔnɔ kan ka a kun suli.
Aw bɛ a kɔ gosigosi
Aw bɛ aw tɛgɛfura kɛ ka a kɔ gosigosi siɲɛ 5 ɲɔgɔn a tɛmɛn na.
Ni den ma ninakili sɔrɔ, aw bɛ a yɛlɛma.
Ka a disi digidigi
Aw bɛ aw bolokɔni fila walima saba da a disi cɛmancɛ la, sin kɔrɔ.
Aw bɛ aw teliya ka a digi fo santimɛtiri Aw bɛ o kɛ siɲɛ duuru walima fo den ka ninakili sɔrɔ.
Ni aw ma se ka denyɛrɛni, den walima baliku ka fiɲɛtɛmɛsira dayɛlɛ, aw bɛ ninakili ko makaran.
Aw bɛ aw teliya ka a mɔgɔ labɔ ji la ka a dɛmɛ a ka ninakili sɔrɔ (Aw ye sɛbɛn ɲɛ Mɔgɔ dɛmɛcogo ka ninakili sɔrɔ lajɛ) ni disili ye (Aw ye sɛbɛn ɲɛ Dusukun tantanbaliya lajɛ). Aw bɛ ninakili makaran waleyaw kɛwalasa a tigilamɔgɔ ka fiɲɛ sɔrɔ.
Ni a tigi fɔɔnɔna, aw bɛ a yɛlɛma a kɛrɛ kan dɔɔni dɔɔni, aw bɛ aw bolokɔni walima fini dɔ kɛ ka fɔɔnɔ in jɔsi walasa a kana kirin o la.
Mɔgɔ bɛ se ka miniti 4 dɔrɔn de kɛ ninakilibaliya la ka sɔrɔ a ma sa. Aw ka kan ka se ka mɔgɔ dɛmɛ a ka se ka a ninakili walasa ka a ni kisi, barisa a kirinnen don, fɛn dɔ ye a sɔrɔ a kungolo la, a bɛ ɲini ka to ji la, kuran ye a ci, a sulen don dɔrɔgu fɛ kojugu, walima nɛnɛ ye a degun kojugu (nɛnɛ jugumanba).
Ni mɔgɔ ninakili jɔra, aw bɛ se ka a ni kisi ni a dɛmɛni ye a ka ninakili sɔrɔ teliya la.
Aw bɛ a kungolo da ka ɲɛ
Aw bɛ a tigi da ka a kun jan. Aw bɛ aw digi a ten kan ka a bɔnbɔnkun yɛlɛ sanfɛ walasa a nu ka kɔrɔta.
Mɔgɔ dɛmɛni ka ninakili sɔrɔ
Aw bɛ a nu minɛ ka a bisi walasa fiɲɛ kana bɔ a fɛ. Aw bɛ aw da biri a da la ka ɲɛ.
Aw bɛ fiɲɛ kɛ a kɔnɔ ni fanga ye siɲɛ 2.
A disi ka kan ka kɔrɔta ninakili o ninakili. Ni o ma kɛ, o bɛ a jira ko fiɲɛ tɛka se fogonfogon kɔnɔ. Aw bɛ kungolo dacogo yɛlɛma dɔɔni ka tila ka segin fiɲɛ fiyɛli kan tugun. Aw bɛ a to a yɛrɛ ka ninakili fiɲɛ donnen kɔfɛ.
Dusukun tantanni jateminɛ
Fiɲɛ kɛ kofila kɔfɛ, aw bɛ a lajɛ ni a bɛka ninakili.
Aw bɛ dusukun tantanni jateminɛ a kan fan fila bɛɛ fɛ, walima aw bɛ aw tulo da a disi la dusukun sanfɛ.
Ni dusukun tɛka tantan, Aw ye “dusukun tantanbaliya” yɔrɔ lajɛ (sɛbɛn ɲɛ Dusukun tantanbaliya).
Ni aw ye a jateminɛ ko dusukun bɛka tantan, aw bɛ tɛmɛ ni fiɲɛ dili ye a ma fo a yɛrɛ ka se ka ninakili. O bɛ se ka to sen na fo miniti 30 ni kɔ.