Kɔdimi

Sababu caman bɛ kɔdimi na. O sababu dɔw filɛ:

1. Dimi basigilen kɔ sanfɛla la, ni sɔgɔsɔgɔ bɛ a senkɔrɔ ani fangadɔgɔya, o bɛ se ka sɔrɔ sɔgɔsɔgɔninjɛ fɛ (gafe ɲɛ Sɔgɔsɔgɔnijɛ).
2. Denmisɛnw fɛ, dimi kɔ cɛmancɛ la, o sababu bɛ se ka kɛ sɔgɔsɔgɔninjɛ digilen ye kɔ cɛmancɛkolo la. Kɛrɛn­kɛrɛnnenya la ni dan bɛ kɔ cɛmancɛkolo la.

3. Mɔgɔ mana fɛngirinman dɔ kɔrɔta, walima ka fangalabaara dɔ kɛ, ni a kɔ dugumana ye a dimi o dugujɛ, o bɛ se ka kɛ mugu ye.
4. Dimi juguman kɔ dugumana na min bɛ bala ka mɔgɔ minɛ fɛngirinman dɔ tali fɛ walima fɛn dɔ karili fɛ, o bɛ se kɛ ɛrini ye...
5. ...kɛrɛn­kɛrɛnnenya la ni mɔgɔ sen fununa, ka girinya walima ka a fɛgɛya. O bɛ se ka sɔrɔ fasasira dɔ degunni fɛ.
6. Ka i jɔ walima ka i sigi ka i jɛngɛ, ka sɔrɔ ka i kamakunw biri, o waleyaw de ye kɔdimi caman sababu ye.
7. Kɔdimi basigilen mɔgɔkɔrɔbaw la, tuma dɔw o ye mugu ye.
8. Dimi kɔ kiniboloyanfan sanfɛ, o bɛ se ka sɔrɔ kunankunannabana fɛ (gafe ɲɛ Kunankunandimi).
9. O yɔrɔ dimi gɛlɛn (walima dimi basigilen) kɔ la o bɛ se ka sɔrɔ ɲɛgɛnɛsiralabana fɛ.
10. Kɔ dugumaladimi musokɔnɔma na walima koli waati la, o tɛ baasi ye (gafe ɲɛ Kɔnɔmaya tɔɔrɔmisɛnniw).
11. Dimi kɔ dugumana la ka jigin sigilan fila ni ɲɔgɔn cɛ, o bɛ se ka sɔrɔ gɛlɛya fɛ denso la walima fankisɛ la walima nugubakun na.

Kɔdimi bɛ se ka sɔrɔ mɔgɔ yɛlɛmacogo dɔw fɛ, walima Bana basigilen dɔw i n’a fɔ sɔgɔsɔgɔninjɛ; a ka ca a la kɔdimi bɛ mɔgɔw minɛ, minnu bɛ fangalabaaraw kɛ ni u tɛ baloɲuman dun. Muso minnu bɛ ji ta u kun na ka a sɔrɔ kandimi bɛ u la ka kɔrɔ, kɔdimi bɛ se ka olu fana minɛ.

A furakɛcogo ni a kunbɛncogo

• Ni kɔdimi sababu bɔra sɔgɔsɔgɔninjɛ, sugunɛbaralabana, walima kunankunanbana na, aw ka kan fɔlɔ ka o banaw furakɛ. Aw bɛ taa aw yɛrɛ lajɛ dɔgɔtɔrɔso la, ni aw bɛ a dɔn ko banajugu dɔ bɛ aw la.
• Kɔdimi gansan, ka fara musokɔnɔma ta kan, olu bɛ se ka bali, u bɛ se ka furakɛ fana:

ka kɔ tilen

I n’a fɔ tan

Tan tɛ

Ka aw da dilan kan min ka gɛlɛn ka a dalakɛɲɛ i n’a fɔ nin cogo

Nin cogo tɛ

Ka farikoloɲɛnajɛ kɛ minnu bɛ kɔ jalen bɔ

• Asipirini tali walima ka fini dɔ su jikalan na (gafe ɲɛ Finimugu kalaman dacogo) ka o da kɔ la, olu bɛ se ka kɔdimi caman mada.
• Kɔdimi min sɔrɔla fɛn giriman dɔ tali fɛ walima fɛn giriman dɔ tilala aw la ka bin, olu bɛ se ka furakɛ nin cogo in na:

Ka a tigi da a kɔ kan, ka a sen kelen kuru ka don kelen kunbere kɔrɔ.

O kɔ aw bɛ kamakunw to duguma ka sɔrɔ ka kunbere ɲɔni ni fanga ye fo kɔ ka to ka bɔ ɲɔgɔn na dɔɔni dɔɔni.

Aw bɛ o fɛn kelen kɛ fan dɔ in fana na.

Aw ye aw janto a la: aw man kan ka nin walen kɛ ni o ye a sɔrɔ kɔdimi sababu ye binni ye walima joginda dɔ.

• Ni kɔdimi sababu bɔra fɛn giriman dɔ tali la walima fɛn dɔ kuruli la, o dimi bɛ cun ka a juguya ni aw ye aw kɔ biri, ani dimi bɛ jigin fo aw senw na. Walima ni sen bɛ girinya walima ka a fɛgɛya, o farati ka bon. Kɔfasa dɔ bɛ se ka gɛrɛntɛ (ka a coron kolow ni ɲɔgɔn cɛ). Aw ka kan aw ka aw da aw kɔ kan ka aw lafiɲɛ tile damadɔ kɔnɔ. A ka fisa aw ka kunkɔrɔdonan gɛlɛman dɔ don aw kunbere ni aw kɔ cɛmancɛ kɔrɔ.
• 
• Aw bɛ asipirini ta walima ka fini dɔ su jikalan na ka o da a kan (gafe ɲɛ Finimugu kalaman dacogo). Ni o ma dimi nɔgɔya tile damadɔ kɔnɔ, aw bɛ taa dɔgɔtɔrɔso la.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →