Gɛlɛya minnu bɛ sɔrɔ fura dɔw pikiri fɛ

Nin fura ninnu bɛ gɛlɛyaba lase mɔgɔ ma tuma dɔw la, gɛlɛya minnu ye faritɛnɛbana jugumanbaw ye. O gɛlɛyaw bɛ sɔrɔ nin fura ninnu pikiri fɛ.

• Penisilini (anpisilini bɛ min na)
• Bagalakarilan serɔmulama (min dilanna ni so serɔmu ye):
• Buntenikinda serɔmu
• Fɔnfɔnnikinda serɔmu
• Nɛgɛtigɛda serɔmu

A farati ka bon mɔgɔw ma, fura ninnu delila ka gɛlɛya lase mɔgɔ minnu ma ka tɛmɛ. A farati bɛ se ka bonya kosɛbɛ ni fura bɛ tɔɔrɔ lase mɔgɔ ma, walima ni o ye a sɔrɔ a delila ka faritɛnɛbana bila a tigi la i n’a fɔ faribilenni, kurukuruw bɔli fari la, fariŋɛɲɛ, farifunu, walima ninakilidegun) lɛrɛ dama dama walima tile dama dama pikiri kɛlen kɔ.

Faritɛnɛbana bɛ se ka sɔrɔ dondoli dɔ ka kinni fɛ walima fura dɔ kununi.

Walasa ka gɛlɛyaw bali pikiri kɛlen kɔfɛ:

1. Aw bɛ pikiri kɛ ni o ye a sɔrɔ fɛɛrɛ wɛrɛ fosi tɛ bana furakɛli la. Misali la: aw kana sumayabana furakɛ ni pikiri ye abada ni banabagatɔ tɛka fɔɔnɔ walima ni a kirinnen tɛ. An ye a mɛn ko gɛlɛya caman sɔrɔla kinini pikiri kɛlen kɔfɛ.
2. Sani aw ka nin fura kofɔlenw pikiri kɛ, aw bɛ aw jija aderenalini anpulu 2 ka kɛ aw bolo kɔrɔ (sigida Epinefirini, épinéphrine), ani sisanfura dɔ i n’a fɔ porometazini-fenɛrigan (sɛbɛn ɲɛ Porometazini, prométhazine), walima difenidaramini (diphénhydramine) wa benadirili (Benadryl, sɛbɛn ɲɛ Difenidaramini, diphénhydramine).

Farati

3. Sani aw ka pikiri kɛ, aw bɛ banabagatɔ ɲininka ni o ye a sɔrɔ pikiri delila ka gɛlɛya dɔw lase a ma, i n’a fɔ ka nɔ bilenmaw bɔ a fari la, walima gɛlɛya wɛrɛw. Ni o delila ka kɛ, aw kana pikiri kɛ walima ka mɔgɔ wɛrɛw bila ka a kɛ.
4. Ni banajugu don i n’a fɔ kanjabana walima fɔnfɔnni kinda, a ka ca a la, pikiri bɛ faritɛnɛbana bila a tigi la. O la, aw bɛ anpulu tilayɔrɔ 10nan kɛ fɔlɔ ka a lajɛ miniti 15 kɔnɔ. Ni a ma foyi kɛ a tigi la, aw bɛ a tilayɔrɔ 4 nan kɛ ka a fara a kan. Miniti 15 wɛrɛ kɔfɛ sani aw ka a tɔ kɛ.
5. Ni aw ye fura o fura kɛ banabagatɔ la, aw ka kan ka a kɔlɔsi miniti 30 kɔnɔ ani ka nin gɛlɛya ninnu taamasiɲɛ jateminɛ:

• fari bɛ sumaya, ka ɲigin, fari ɲɛ bɛ jɛya, wɔsiji sumalen bɛ bɔ
• dusukun tantanni bɛ teliya ka a fanga dɔgɔya
• ninakili sɔrɔli bɛ gɛlɛya
• a tigi nalo bɛ ta

6. Ni aw ye nin taamasiɲɛw ye, aw bɛ aderenalini (adrénaline) pikiri kɛ o yɔrɔ bɛɛ la:

• Baliku: mililitiri ½
• Denmisɛnni mililitiri ¼ – ⅓ (ka a bɛn a kundama hakɛ ma)

1. Aw bɛ a tigi furakɛ i n’a fɔ ni a kirinnen don (aw ye sɛbɛn ɲɛ Farikolo tanabanaw: a hakɛlama walima a juguman lajɛ). O kɔ, aw bɛ sisanfura pikiri fila kɛ a la.

Penisilini pikiri kɔ gɛlɛyabaw kunbɛncogo

1. Ni banamisɛnniw don:

Aw bɛ penisilini (pénicilline) furakisɛ di banabagatɔ ma, o ka fisa ni a pikiri ye.

2. Sani aw ka pikiri kɛ, aw bɛ a tigi ɲininka:

“Pikiri kɛlen kɔ i la, degun dɔ delila ka i minɛ wa? i n’a fɔ fari bilenni, fariŋɛɲɛ, farifunu, walima ninakilidegun?”

Ni o delila kɛ a la, aw kana penisilini (pénicilline); anpisilini (ampicilline) walima amɔkisisilini (amoxicilline) pikiri kɛ. Aw bɛ banakisɛ­fagalan wɛrɛ di, i n’a fɔ eritoromisini (érythromycine) walima silifamidi, (sulfamidés).

3. Sani aw ka penisilini pikiri kɛ:

Aw ye aw jija epinefirini, épinéphrine (Izinitigi tɔgɔ Aderenalini, Adrénaline) anpulu dɔw ka kɛ aw bolo kɔrɔ.

4. Pikiri kɛlen kɔ:

Aw bɛ a tigi kɔlɔsi miniti 30 ɲɔgɔn kɔnɔ.

5. Ni a tigi fari ɲɛ jɛra a kan, ni a dusukun tantanni ka teli, ni ninakili sɔrɔli ka gɛlɛn a bolo, ni a nalo bɛ ta a kan, aw bɛ aw teliya ka epinefirini (épinéphrine) anpulu kelen kɛ a la (aderenalini, adrénaline) anpulu tilayɔrɔ naaninan, ni denmisɛnni don, aw bɛ a kɛ a fasasira fɛ (walima a wolo kɔrɔ – aw ye sɛbɛn ɲɛ Epinefirini, épinéphrine lajɛ) aw bɛ segin a kan miniti 10 kɔfɛ ni a ɲɛci bɛ yen.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →