Sigida 20 Bangekɔlɔsi fɛɛrɛw
Muso min bɛka sin di den ma, o tigi man teli ka kɔnɔ ta ni nin lahalaya 3 sabatira:
Ni aw bɛ damine ka dumuni di denyɛrɛni ma, walima i ka kalolabɔ daminɛna, sinji tɛ na kɔnɔmaya bali tuguni.
Muso ka kalolabɔ dɔ ni dɔ cɛ, tile 11 de bɛ yen a bɛ se ka kɔnɔ sɔrɔ minnu kɔnɔ. o tile 11 bɛ kalolabɔ daminɛ don ni a laban don cɛ, min jateli bɛ dalinɛ tile 8 laada yeelen kɔ. Walasa muso kana kɔnɔ sɔrɔ, muso man kan ka dilanko kɛ o tile 11 kɔnɔ. A tile tɔw la, a kɔnɔ sɔrɔ man teli.
Fɛɛrɛ jɔnjɔn tɛ, nka a da ka nɔgɔn. A ka ɲi, musow ma, muso minnu bɛ u ka laada ye a waati kelen tile mugan ni segin o tile mugan ni segin. Cɛ fana ka kan ka se ka a mus oye ka a to yen dɔgɔkun kelen kalo o kalo (kafoɲɔgɔnya) Cɛ ni muso bɛ se ka damu sɔrɔ sira wɛrɛ fɛ, i n’a fɔ ka cɛya mugan walima ka a munumɛnɛ. U bɛ se ka fugulan nafama don ni u ye a dɔn ko muso ka kɔnɔta waati don. Hali ni muso bɛ a ka kɔnɔta waati dɔn, o tɛ dilannabanaw ni sidabana bali, barisa o banaw bɛ se ka sɔrɔ waati bɛɛ.
Aw bɛ aw ka ladaw ni ɲɔgɔn cɛ tile hakɛ jate kalo dama kɔnɔ. Aw bɛ a jateli daminɛ laada tile fɔlɔ. A don laban bɛ bɛn tile laban ka kɔn laada kura yeli ɲɛ. Ni aw ka laada tilew ye hakɛ kelen ye, ani ni a tilew bɛ tile 26 ni tile 32 cɛ, ni fɛɛrɛ in bɛ se ka aw mako ɲɛ. Aw bɛ dilanko to yen walima aw bɛ fugulan nafama don laada tile 8 nan ni a tile 19 nan cɛ.
Misali la, ni aw ka laada tile fɔlɔ bɛnna mɛ kalo tile 5 ma, aw bɛ o jate i n’a fɔ aw ka laada tile fɔlɔ.
Aw bɛ a jate nin cogo in na:
Aw bɛ tile 8 jate. Aw bɛ a ta o don na, ka tiri ci tile 11 kɔrɔ i n’a fɔ tan:
Muso man kan ka dilanko kɛ o tile 11 kɔnɔ.
Misali la, ni aw ka laada filanan daminɛna zuwɛn kalo tile fɔlɔ, aw bɛ nin jate kelen in kɛ :
Aw bɛ tile 8 jate kura ye, tile 9 nan don kɔ, aw bɛ tile 11 jateli daminɛ. O tile 11 kɔnɔ, aw kana dilanko kɛ.
Yɛlɛma donni musoyaji l, o bɛ se ka a to muso ka a ka kɔnɔta waati dɔn.
Ni yiriyiri namayara walima ka kanga i n’a fɔ shɛfan kɛnɛ, walima ni a sera ka sama kosɛbɛ, muso bɛ se ka kɔnɔta o waati ni a jɛra cɛ fɛ. Aw bɛ aw jija o waati aw kana kafoɲɔgɔnya kɛ fo tile fila ka tɛmɛ yiriyiri seginnen a cogo kɔrɔ la.
Nka ni mana bɛ a la, namaya tɛ a la, ani a tɛ kanga, a ka c’a la muso bɛ se ka a ka kafoɲɔgɔnya kɛ ka sɔrɔ a ma kɔnɔ ta.
yiriyiri namayara = muso bɛ se ka kɔnɔ ta
mana bɛ a la = muso tɛ se ka kɔnɔ ta
Cɛ bɛ a cɛya sama ka bɔ muso la ani ka a yɔrɔ janya musoya la sani lawaji ka bɔ. Ni fɛɛrɛ in ka fisa ni fɛɛrɛntanya ye, nka a tɛ bɛn sen ma tuma caman. Waati dɔw la, cɛ bɛ dɛsɛ ka wuli sani lawaji ka bɔ. Hali ni cɛ sera ka wuli, tuma dɔw la, ji dɔɔni bɛ bɔ lawakisɛ min na ni o bɛ kɛ kɔnɔta sababu ye.
Cɛ ni muso bɛ se ka damu sɔrɔ ɲɔgɔn fɛ ka sɔrɔ cɛya ma don musoya la. Ni cɛ lawaji ma don musoya kɔnɔ, o kɔnɔta man teli. Nka ni mɔgɔ da sera dogoyɔrɔw ma, o bɛ se ka kɛ sababu ye ka dilannabanaw jɛnsɛn. Dilannabana bɛ sɔrɔ fana ni cɛ ye musoko kɛ muso banakɔtaayɔrɔ fɛ.
Ladala fɛɛrɛ don min bɛ se ka kɔnɔta bali nka a tɛ mako ɲɛ waati bɛɛ. A bɛ ŋɛɲɛ bila musoya kɔnɔna na, ka dilanko daamu dɔgɔya muso bolo ani ka dilannabanaw ni sidabana lase a ma joona. Ni aw bɛ lenburukumuniji kɛ ka aw ka bange kɔlɔsi, aw bɛ se ka fɛɛrɛ wɛrɛw kɛ tile dama kɔnɔ walasa musoya kana to ka aw ŋɛɲɛ waati bɛɛ.
Aw bɛ fu walima finimugu su jikalan na walasa ka a banakisɛw faga. O kɔ, aw b’a su lenburuji wɛri ½ ni ji ½ ɲagaminen na. Aw bɛ se ka a kɛ winɛgiriji fana ye. Aw bɛ fu in don musoya la ka kɔn dilanko ɲɛ. Aw kana a bɔ fo lɛri 6 dilanko kɔfɛ. Ni aw ye fu tobi tuma o tuma, aw bɛ se ka a don siɲɛ caman.