furakisɛ 1 = furakisɛ kelen | |
furakisɛ ½ = furakisɛ tilancɛ | |
furakisɛ 1 ½ = furakisɛ kelen ni tila | |
furakisɛ ¼ = furakisɛkelen tilannen sigiyɔrɔma naani walima furakisɛ tilancɛ tilannen fila ye | |
furakisɛ 1/8 = furakisɛ kelen tilannen sigiyɔrɔma segin ye (aw bɛ o walo kelen ta) |
Gafe ɲɛ ninnu kɔnɔ, fura tata hakɛ caman ɲɛfɔlen don ka da mɔgɔ si hakɛ kan, o la denmisɛnniw ka fura tata hakɛ ka dɔgɔn ka tɛmɛ baliku ka tata hakɛ kan. Nka o n’a ta o ta, a ka fisa ka mɔgɔ girinya dɔn sani i ka a ka fura tata hakɛ latigɛ. Nin kunnafoni kunkuruni suguya dɔw bɛ sɛbɛn nin taamasiɲɛw kɔnɔ ( ), kɛnɛyabaarakɛlaw kama, peselikɛlan bɛ olu minnu bolo. Ni aw bɛ kunnafoni kalan furaw kan, aw bɛ a ye ko:
(Miligaramu 100/kilogaramu/don) (100 mg/kg/jour)
O kɔrɔ ye ko kilogaramu kelen o kilogaramu kelen, miligaramu 100 ye o tigi ka fura tata hakɛ ye tile kɔnɔ. Fɔcogo wɛrɛ la, lɛri 24 kɔnɔ, a tigi girinya kilogaramu kelen o kilogaramu kelen, aw bɛ fura in miligaramu 100 di a ma.
Misali la, ni aw b’a fɛ ka asipirini (aspirine) di den dɔ ma barisa murafarigan bɛ a la, wa o den girinya ye kilogaramu 30 ye. A ka asipirini tata hakɛ kofɔlen murafarigan na, o ye miligaramu 100 ye kilogaramu kelen o kilogaramu kelen, don o don. O la aw bɛ a jate ni sigiyɔrɔmali ye:
Miligaramu 100 × 30 = miligaramu 3.600
O la aw ka kan ka asipirini miligaramu 3.600 di den ma tile kɔnɔ. Ni asipirini kisɛ kelen hakɛ ye miligaramu 300 ye, a miligaramu 3.600 bɛ bɛn kisɛ 12 ma. O bɛ a jira ko aw ka kan ka furakisɛ den 2 di den ma siɲɛ 6 tile kɔnɔ (walima lɛri 4 o lɛri 4, aw bɛ kisɛ 2 di a ma).
Ni aw tɛ a tigi girinya dɔn
Aw bɛ gafe ɲɛ Ni fura wɛrɛ tɛ i bolo balikuw dɔrɔn ka tata kɔ, i bɛ o suma cogo di ka o bɛn den ka tata hakɛ ma? lajɛ si hakɛ kan (o ka a sɔrɔ den girinya ni a si hakɛ bɛ ɲini ka taa ɲɔgɔn na).
Nin ye kunnafoni ye ka ɲɛsin karamɔgɔw, kɛnɛyabaarakɛlaw ani gafe in dibagaw ma.
Ni a kɛra ko dugumisɛnw ka kɛnɛyabaarakɛlaw ka kan ka lakalan gafe in kɔnɔkow la, walima ko sigida kɛnɛyacakɛda dɔ bɛna gafe in kɔnɔkow lase, a ka fisa ka sigida ka tɔgɔ ani furasɔngɔw kunnafoniw fara gafe in kan.
Gafe in dibagaw ka kan ka kunnafonisɛbɛn dɔ dilan ka a caya walasa gafe in kunnafoni dibaga ka se ka o lacaya ka bila a bolokɔrɔ ka kunnafoniw di tuma bɛɛ sigidafuraw ni baarakɛminɛnw sɔrɔcogo ani u sɔngɔ nɔgɔn kan (Aw ye furamaracogo yɔrɔ lajɛ gafe ɲɛ Furaw sancogo).
Aw bɛ fura ta ni aw dalen don a la ka a ɲɛci bɛ ani ni aw bɛ a tacogo dɔn.
Kunnafoni nafama: kɔlɔlɔ bɛ fura dɔw tali la ɲɔgɔnfɛ siɲɛ kelen.
Aw y’aw janto nin na: Fura dɔw bɛ mɔgɔ bana ni aw ye u ta ɲɔgɔnfɛ. Sani aw ka furaw fara ɲɔgɔn kan ka u ta, a ka ɲi ka kɛnɛya baarakɛla dɔ ɲininka. Ani fana, a ka fisa aw ka furaw tacogo kalan fura forogo kan sani aw ka a ta.