Ɲɛnatansiyɔn

Nin ye bana juguba ye, min ka teli ka ɲɛ kelen minɛ, ni a bɛ sɔrɔ tansiyɔn juguman fɛ. A ka teli ka mɔgɔw minɛ minnu si bɛ san 40 sanfɛ, wa u ka fiyen sababuba don. A ka fisa ka bana in taamasiɲɛw dɔn walasa ka taa a furakɛ teliya la dɔgɔtɔrɔso la.

Ɲɛnatansiyɔn bɛ mɔgɔ minɛ cogoya fila de la:

Ɲɛnatansiyɔn jugumanba

Yɔrɔninkelen dimigɛlɛn bɛ bala ka kɛ ɲɛ na walima tuma dɔw la a bɛ kɛ kunkolo fankelen na. A bɛ se ka fɔɔnɔ yɛrɛ bila a tigi la. Dimi bɛ kɛ ɲɛ na, a bɛ gɛlɛya i n’a fɔ bikisɛ. Dimi bɛ ɲɛ min na, o finman bɛ bonya ka tɛmɛ ɲɛ ɲuman ta kan.

Ɲɛnatansiyɔn juguman bɛ se ka mɔgɔ fiyen tile damadɔ kɔnɔ. Aw ka kan ka taa aw yɛrɛ lajɛ joona joona dɔgɔtɔrɔ so la. Tuma dɔw la nin bana in furakɛcogo ye opereli ye.

Ɲɛnatansiyɔn basigilen

Joli bɛ jigin ɲɛ kɔnɔ dɔɔni dɔɔni, tuma dɔw la dimi tɛ kɛ a la. Yeli fana bɛ dɔgɔya dɔɔni dɔɔni, a bɛ daminɛ ɲɛ kɛrɛ la ka juguya. Tuma dɔw la o bɛ kɛ ka a sɔrɔ a tigi ma a jateminɛ.

Ka ɲɛdimitɔ bila a ka ɲɛkisɛ tilen ka filɛli kɛ, o sɛgɛsɛgɛli bɛ a to a ka dɔn ko ɲɛnatansiyɔn don:

• Aw bɛ a ɲini a tigi fɛ, a ka a ɲɛ kelen datugu ka fɛn dɔ filɛ ni kelen ye a ɲɛfɛ.
• Aw bɛ a jateminɛ ni a bɛ bolokɔniw ye a ka yɔrɔ filɛta kɔnɔ.
• Ni bana tɛ mɔgɔ ɲɛ na ni a bɛ filɛli kɛ a ɲɛfɛ, a bɛ se ka bolokɔniw lamagatɔ ye kɛrɛ fila la i n’a fɔ ja in bɛ a jira cogo min.
• Ni ɲɛnatansiyɔn don, a tigi tɛ se ka bolokɔniw ye fo ni tɛgɛw dara a ɲɛfɛ.

Ni ɲɛnatansiyɔn basigilen dɔnna joona, a bɛ se ka furakɛ ni pilokaripini (pilocarpine) jilama ye walasa ka fiyen bali. A kɛcogo bɛ se ka sɛbɛn dɔgɔtɔrɔ walima kɛnɛya­baarakɛla dɔ fɛ, o min bɛ se ka ɲɛ cogoya dɔn. Aw ka kan ka pilokaripini toni a tigi ɲɛ kɔnɔ a ka ɲɛnɛmaya bɛɛ kɔnɔ. Ni a bɛ se ka kɛ fana aw ka ɲɛ opere, o de ye ɲɛnatansiyɔn furakɛcogo ɲuman ye.

A kunbɛncogo

Ɲɛnatansiyɔn tun bɛ mɔgɔ minnu bangebagaw la ni olu si tɛmɛna san 40 kan, u ka kan ka a lajɛ ka taa dɔgɔtɔrɔso la ka u ɲɛ lajɛ san kɔnɔ siɲɛ kelen.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →