Jiginni gɛlɛyaw

Ni gɛlɛya sɔrɔla jiginni kɔnɔ, a ka fisa ka dɛmɛ ɲini dɔgɔtɔrɔ dɔ fɛ joona joona. Tɔɔrɔ ni gɛlɛya caman bɛ jiginni na. Gɛlɛya minnu ka teli ka sɔrɔ, an bɛna kuma olu kan.

1. Ni tin bɛ to ka wuli ka mada, ani n’a kuntaala bɛ janya daga cilen kɔfɛ, kun caman b’o la:

• A bɛ se ka kɛ muso sirannen don walima a dusukasilen don. O bɛ se ka tin mada walima k’a sumaya. Aw b’a hakili sigi, k’a ɲɛfɔ a ye ko tin sumaya tɛ baasi ye. Aw b’a fɔ a ye a ka to ka taama-taama, ka ji min, ka dumuni kɛ ani sugunɛ kɛ. Sin nukun munumɛnɛni walima a mɔrɔmɔrɔli bɛ se ka tin teliya.
• A bɛ se ka kɛ den dacogo man ɲi. Ni dimi dara, aw bɛ muso lajɛ ni den m’a nasira bila. Tuma dɔw la, tinminɛmuso bɛ se ka den dacogo yɛlɛma dɔɔni dɔɔni kɔnɔ na. Ni dimi dara, aw bɛ to ka den munumunu dɔɔni dɔɔni fo k’a kun jigin. Nka, aw kana kɛ ni fanga ye, n’o tɛ, a bɛ se ka denso ni tonso fara walima ka fiɲɛ bila barajuru la. Ni den ma se ka munumunu, aw bɛ taa n’a ye dɔgɔtɔrɔso la.
• A bɛ se ka kɛ den kungolo ka bon solo ma. O ka teli ka musow sɔrɔ minnu solo ka dɔgɔn walima minnu si ma se den sɔrɔ ye. (Muso minnu delila ka den sɔrɔ, nin man teli ka kɛ olu la). N’aw sɔmina ko den tɛka jigin, aw bɛ taa ni ba ye dɔgɔtɔrɔso la; barisa jiginni bɛ se ka kɛ operasili ye (Césarienne). Muso minnu ka surun n’ u solo ka dɔgɔn ani muso denmisɛnniw ka kan k’u den fɔlɔ wolo dɔgɔtɔrɔso la.
• Ni muso tun bɛ fɔɔnɔ walima n’a tun tɛ jimafɛn caman min, ji kodɛsɛ bɛ se k’a farikolo sɔrɔ. O bɛ se ka tin sumaya. Aw bɛ kɛnɛyaji walima jimafɛn wɛrɛw d’a ma a k’u min dɔɔni dɔɔni ni dimi dara.
• Ni den natɔ ɲɛsinnen don sanfɛ, aw bɛ fɔlɔ ka bolow walima senw ye i n’a fɔ ni t’u la. O tɛ gɛlɛyaba ye nka, a bɛ se ka tin kuntaala de janya ani ka kɔdimi bila ba la. A ka kan ka to ka taama-taama; hali a bɛ se ka ŋunuma. O bɛ se ka den yɛlɛmani nɔgɔya, ka dacogo ɲuman sɔrɔ.

2. Ni den bɛ na a sen kan. Aw b’a gɛlɛya jiginni ka kɛ tinminɛmuso walima dɔgɔtɔrɔ dɔ bolo janko ni muso kɔnɔɲɛ fɔlɔ don. Ni den senw bɔra ka bolow balannen to, aw kana foyi kɛ ka jiginni karaba. Tuma dɔw la, tinminɛmuso bɛ se k’a dɔn ko den bɛ na a sen kan n’a ye ba lajɛ (sɛbɛn ɲɛ Ka a lajɛ ni den dacogo ka ɲi), ani ka den dusukun tantan kan lamɛn (sɛbɛn ɲɛ 6. Den dusukun tantan kan k’a to ba kɔnɔbara la).

Ni den bɛna a sen kan, muso bɛ se k’a biri k’a kunbere n’a tɛgɛ fila da duguma, o bɛ se ka jiginni nɔgɔya:

Ni den kungolo bɛ daminɛ ka bon, nka a bɔlɔ tɛ bon, tinminɛmuso ka kan k’a tɛgɛ fila ko ka jɛ, ka alikɔli jɔsi u la, ka sɔrɔ k’a kɛ i n’a fɔ a bɛ cogo min nin ja ninnu na yan:

Bolo min bɛ ba kɔnɔbara fanfɛ, aw bɛ o lajigin k’a da den kɛrɛ la. K’a minɛ ka ɲɛ ka sɔrɔ a ma kɛ ni joginni ye, aw b’aw bolokɔni kuturuba don den kaman kɔrɔ, ka jasere ni cɛmancɛ bolokɔni da den kɛrɛ la.

N’o kɛra, a bɛ den minɛ a senw ma k’a kɔrɔta, ka sɔrɔ ka bolo filanan labɔ i n’a fɔ fɔlɔ kɛra cogo min.

Ni kungolo ma bɔ, a ka fisa ba dalen ka to a kɔ kan. Aw bɛ bolokɔni kelen don den da kɔnɔ k’a kungolo d’a disi la, i n’a fɔ ja b’a jira cogo min na.

Aw kana den sama cogosi la. Aw bɛ se k’aw tintin ba kɔnɔ kan dɔɔni ka den kungolo ɲɔni k’a labɔ.

3. Ni den bolo kelen dɔrɔn bɔra. Ni bolo kelen bɔra k’a sɔrɔ tinminɛmuso tɛ se ka den dacogo yɛlɛma, dɔgɔtɔrɔ dɔ ka kan ka ɲini o yɔrɔnin bɛɛ la, barisa Jiginni laban bɛ sɔn ka kɛ opereli ye.

4. Tuma dɔw la, barajuru bɛ meleke den kan na k’a ja, o b’a mɛn sira la. Aw bɛ barajuru walaka ka bɔ den kan na. N’aw ma se k’o kɛ, aw b’a yɔrɔ dɔ siri ka sɔrɔ k’a tigɛ ni sizo sanuman ye.

5. Ni nɔgɔ bɛ den da n’a nu kɔnɔ: Daga cilen kɔ, n’aw ye ji nɔgɔ finman ye, o bɛ sɔrɔ den sɔrɔji ye (a bo fɔlɔ) min bɛ se ka gɛlɛya lase den ma. N’a ye nin nɔgɔ fɛn o fɛn sama ka taa a kɔnɔ, o bɛ se k’a faga. Kabini den kun bɛ bɔ, aw b’a fɔ ba ye a kana a tɔntɔn tuguni nka, a k’a ninakili teliya ɲɔgɔn kɔ. Sani den ka ninakili daminɛ, aw bɛ nɔgɔ sama ka bɔ a da n’a nu kɔnɔ. Hali n’a kɔnna ka ninakili, aw b’aw jija ka nɔgɔ bɛɛ sama ka bɔ a da n’a nu kɔnɔ.

6. Filani kɔnɔ. N’aw sikanna ko kɔnɔbara ye filani kɔnɔ ye (barisa kɔnɔbara ka bon a kalo hakɛ ma (aw ye sɛbɛn ɲɛ 5. Den mɔcogo n’a dacogo kɔnɔ na lajɛ); ba bɛka girinya, walima aw hakili la aw bɛka maga kungolo fila la ba kɔnɔ dogidogili senfɛ), a ka fisa muso ka taa kɔnɔmaya lajɛli kɛ dɔgɔtɔrɔso la. Ni lajɛli y’a jira ko filani kɔnɔ don, muso ka kan ka gɛrɛ dɔgɔtɔrɔso dɔ la kabini kɔnɔbara kalo wɔlɔnfila. A ka c’a la a ka jiginni bɛ se ka kɛ san’a waati yɛrɛ cɛ.

Taamasiɲɛ minnu bɛ filani kɔnɔ kofɔ:

• Kɔnɔbara bɛ kɔn ka bonya k’a dantɛmɛ kɛrɛn­kɛrɛnnenya la kalo labanw kɔnɔ (sɛbɛn ɲɛ 5. Den mɔcogo n’a dacogo kɔnɔ na).
• Ni muso balala ka girinya walima a bɛ to ka tɔɔrɔ misɛnniw sɔrɔ (sɔgɔmadafɛ bana misɛnniw, kɔdimi, sen tɔnni ani ninakili degun) n’olu ka jugu, aw bɛ t’a lajɛ ni filani kɔnɔ tɛ.
• Lajɛli senfɛ, n’aw y’a jateminɛ ko fɛn kunbaba (kungolo ni bobara) saba walima caman bɛ kɔnɔbara la, (kungolo ni bobara) kɔnɔbara la, o ka teli ka kɛ filani kɔnɔ ye.
• Tuma dɔw la, aw bɛ se ka dusukun tantan kan wɛrɛw mɛn minnu ni ba ta tɛ kelen ye nka, u lamɛnni ka gɛlɛn.

Kalo labanw na, ni muso y’a lafiɲɛ kosɛbɛ, ka baara kologɛlɛnw dabila, filaniw tɛna kɔn ka bange a waati kofɔlen ɲɛ.

A ka c’a la filaniw ka dɔgɔn u bange waati, o kama u ka kan ni ladon koɲuman ye. Mɔgɔw b’a fɔ ko filaniw bɛ ko dɔn, o tɛ tiɲɛ kuma ye.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →