Ka dumuni sugu bɛɛ dun
Sigida 19 Denbaw ni matɔrɔniw ka kunnafoniw
I n’a fɔ an y’a ɲɛfɔ cogo min na sigida tannan na, jiginni kɔfɛ, muso bɛ se ka dumuni sugu bɛɛ dun, kɛrɛnkɛrɛnnenya la: nɔnɔ, foromazi, shɛ, shɛfan, sogo, jiriden ni nakɔfɛnw. Ni shɔ dɔrɔn de bɛ aw bolo, a ka kan k’o dun dumuni bɛɛ la. Nɔnɔ ni nɔnɔma fɛnw minnu bɛ ji jigin ba sin na, a ka kan k’olu fana dun. A ka kan ka ji walima jimafɛn caman min ka caya ka tɛmɛ a kɔrɔlen kan. Balocogo ɲuman bɛ ji caman jigin denba sin na.
Waajibi don denba k’a yɛrɛ saniya jiginni don fɔlɔw la. Don fɔlɔw la, a bɛ se k’a fari jɔsi ni fini ɲiginnen dɔ ye. Saniya tɛ tɔɔrɔ foyi lase mɔgɔ ma. Muso min mana tile mugan kɛ kobaliya la, o n’a a den bɛɛ bɛ se ka bana sɔrɔ. Sani basi ka jɔ pewu, a bɛ se k’a ko ka sɔrɔ a ma don ji la.
Tile dama dɔ walima dɔgɔkun dama dɔ (tile 40 ɲɔgɔn) jiginni kɔfɛ, muso ka kan:
Ka dumuni sugu bɛɛ dun
Ani ka to k’a ko.
Jiginni kɔfɛ, bana caman sababu ye tinminɛmuso ka saniya baliya ye i n’a fɔ k’a bolokɔni nɔgɔlen don musoya kɔnɔ.
Jibaatɔbanaw taamasiɲɛw: yɛrɛyɛrɛliw, farigan, kungolodimi walima kɔdimiw; tuma dɔw la, kɔnɔdimi ani jinɔgɔ kasa goman bɔli.
Fura 3 bɛ kɛ ka jibaatɔbana furakɛ: anpisilini pikiri bɛ kɛ siɲɛ fila. Fɔlɔ ye pikiri garamu fila (2 g) ye, filanan ye garamu kelen (1 g) ye siɲɛ 4 tile kɔnɔ. Ani fana, aw bɛ zantamisini (gentamicine) pikiri k’a la siɲɛ fila. Fɔlɔ, aw bɛ miligaramu 80 kɛ a la. O kɔ, aw bɛ miligaramu 60 kɛ a la siɲɛ saba tile kɔnɔ. Fura sabanan ye metoronidazɔli (métronidazole) ye. Aw bɛ o miligaramu 500 di a ma siɲɛ saba tile kɔnɔ. Aw bɛ tɛmɛ ni nin fura ninnu dili ye fo ka se tile fila ma farigan bannen kɔfɛ.
Jiginni kɔfɛ, ni muso ka banaw ma ban joona, aw bɛ taa n’a ye dɔgɔtɔrɔso la sani a ka juguya.