Sigida 19 Denbaw ni matɔrɔniw ka kunnafoniw
Tonso bɔlen kɔfɛ, basi dɔɔni bɛ se ka bɔ, nka o kuntaala man kan ka janya ani a hakɛ man kan ka tɛmɛ litiri kaari kan. (Basi dɔɔni dɔɔni bɔ bɛ se ka to sen na tile dama dɔ nka o tɛ kojugu ye.)
Aw y’aw janto: Joli caman bɛ se ka jigin muso kɔnɔ tuma dɔw la ka sɔrɔ a ma dɔn. Tuma ni tuma, aw bɛ to ka maga-maga a kɔnɔ na. Ni aw yɛ a sɔrɔ kɔnɔbara bɛka bonya, a bɛ se ka kɛ basi jiginnen don a kɔnɔ. Aw b’a tansiyɔn ta ani k’a lajɛ ni bana wɛrɛ taamasiɲɛ t’a la (sɛbɛn ɲɛ Kirinni taamasiɲɛw).
Ni ɛrigonowini (ergonovine), ositosini (ocytocine), walima mizopɔrɔsitɔli (misoprostol) bɛ aw bolo kɔrɔ, aw bɛ o pikiri kɛ jibaatɔ la. (Ni o y’a sɔrɔ tonso ma bɔ fɔlɔ, aw ositosini walima mizopɔrɔsitɔli pikiri kɛ a la, olu fila ka fisa o waati la ka tɛmɛ ɛrigonowini kan.
Walasa ka jibaatɔ ka basibɔn kunbɛn walima k’a nɔgɔya, aw b’a to den ka sin min. Ni den ma sɔn ka sin min, aw bɛ mɔgɔ wɛrɛ bila k’a min walima aw bɛ sinji sama ni fɛɛrɛ wɛrɛ ye nɔgɔya la, o kɔ, aw bɛ sin nukun munumɛnɛ. O bɛna farikolo dɛmɛ k’a yɛrɛ tangalan dɔw dilan minnu bɛ basibɔn nɔgɔya.
Ni basibɔn ma jɔ, walima ni basi caman bɛka bɔ min man teli, aw bɛ wale minnu kɛ olu filɛ:
Aw bɛ kɔnɔbara digidigi fo aw bolo ka maga denso la. N’o kɛra, aw bɛ denso kɔrɔta ni bolo kelen ye, ka bolo dɔ in kɛ k’a digidigi.
Ni basi jɔra, aw bɛ segin k’a lajɛ miniti 5 o miniti 5 n’a sɔrɔla denso ka gɛlɛn halibi. N’aw y’a sɔrɔ denso ma gɛlɛya, aw bɛ tɛmɛ ni kɔnɔbara digidigili ye fo denso ka gɛlɛya.
Ni denso gɛlɛyara dɔrɔn, basi bɛ jɔ. Aw bɛ to k’a lajɛ, ni a magayara, aw bɛ segin k’a digidigi.
Ni o bɛɛ la basibɔ tɛka jɔ denso digidigili kɔfɛ, aw bɛ min kɛ, o ye:
Ni basibɔ ma jɔ nin bɛɛ kɔ:
Aw y’a to aw hakili la: Hali n’a y’a sɔrɔ dɔgɔtɔrɔ dɔw bɛ Witamini K di jiginni walima kɔnɔtiɲɛ kɔfɛ walasa ka basibɔn jɔ, aw k’a dɔn k’o a t’a fura ye. Witamini K dabɔra den dɔrɔn de kama; aw kan’a di mɔgɔkɔrɔbaw ma.
Nin fura ninnu bɛɛ ositosini (ocytocine), mizopɔrɔsitɔli (misoprostol), ɛrigometirini (ergométrine) a dɔnnen don ni ɛrigonowini ye (ergonovine) bɛ denso n’a joli siraw kolo gɛlɛya. Ninnu ye furaw ye minnu ka ɲi nka u kɛli farati ka bon kosɛbɛ. N’u kɛcogo ma ɲɛ, walima ni u dira ka kɔn den bangeli ɲɛ, u bɛ se ka kɛ sababu ye ka ba faga walima ka den faga kɔnɔbara la.
N’u kɛra u kɛcogo la, u bɛ den ni ba bɛɛ kisi basibɔn kɔlɔlɔw ma. U kɛcogo ɲuman filɛ:
1. Nin fura ninnu kɛli kunba ye ka basi bɔnni nɔgɔya sani denso ka bɔ: aw bɛ ositosini hakɛ 10 pikiri kɛ a la bobara la walima woro la joona (Ositosini, Ocytocine). Ni ositosini tɛ aw bolokɔrɔ, aw bɛ mizopɔrɔsitɔli kɛ a nɔ na (gafe ɲɛ Mizopɔrɔsitɔli, Misoprostol). Aw bɛ a mikɔrɔgaramu 800 (800 mcg) don a nɛ kɔrɔ, ni yeelenna, a bɛ a tigi bɛ a kunu.
2. Ni jolibɔ daminɛna tonso bɔli kɔfɛ : aw bɛ ositosini hakɛ 10 pikiri kɛ a la bobara la walima woro la. Ni basi ma jɔ sani miniti 20 cɛ, aw hakɛ 10 wɛrɛ kɛ a la tuguni walima aw bɛ mizopɔrɔsitɔli furakisɛ mikɔrɔgaramu 800 (800 mcg) don a nɛ kɔrɔ, ni yeelenna, a bɛ a tigi bɛ a kunu. Aw bɛ se ka ɛrigometirini (Erigotarati, (ergotrate gafe ɲɛ Ɛrigometirini, ergométrine) di a tigi ma. Nka aw kana a di ka a sɔrɔ tonso ma bɔ, wa aw kana a di muso tansiyɔntɔn ma, muso min ka tansiyɔn yɛlɛlen don.
Kunnafoni nafama: Tinminɛmuso walima kɛnɛya tigilamɔgɔ minnu bɛ musow lajigin, jolilajɔfura caman ka kan ka sɔrɔ olu bolokɔrɔ. Muso caman bɛ ntanya u jiginnen kɔfɛ k’a sababu kɛ basibɔn ye k’a sɔrɔ u tun bɛ se ka kisi.
3. Walasa ka muso ka basibɔn jugumanba kɛlɛ jiginni kɔfɛ, jamana ɲɛmɔgɔ dɔw b’a ɲini ocytocine, ergonovine walima misoprostol pikiri kelen ka kɛ muso bɛɛ la. Basibɔn jugumanba kɛlɛli kɔfɛ, nin fura kofɔlen ninnu bɛ se ka musow farila bana caman wɛrɛw furakɛ. Ni nin fura ninnu caman tɛ tinminɛmuso min bolo, o bɛ se k’a taw kɛrɛnkɛrɛn basibɔn jugumanba tigilamɔgɔw kama.
4. Walasa ka basibɔn lajɔ kɔnɔtiɲɛ senfɛ, (sɛbɛn ɲɛ Kɔnɔtiɲɛni a yɛrɛma). Ni basi bɔnta ka ca k’a sɔrɔ aw yɔrɔ ka jan dɔgɔtɔrɔso la, aw bɛ ocytocine, misoprostol walima ergonovine kɛ a la, i n’a fɔ a ɲɛfɔra cogo min ka tɛmɛ.
Aw y’aw janto: Ka jolilajɔfura (Methergin walima Post-Hypophyse) kɛ walasa ka jiginni lateliya walima ka fanga di tintɔ ma, o farati ka bon kosɛbɛ den ni ba fila bɛɛ ma. Nka, n’a tɛ ɲɛ o kɔ, dɔgɔtɔrɔ walima tinminɛmuso faamuyalenw de bɛ se k’u kɛ. Nin fura ninnu man kan ka kɛ cogosi la ka kɔn jiginni ɲɛ.
A farati ka bon ka furaw di muso ma minnu bɛ jiginni teliya walima ka fanga d’a ma.
U bɛ se ka ba ni den dɔla kelen faga walima u fila bɛɛ.
Fura ɲuman tɛ yen min bɛ se ka fanga di muso ka jiginni lateliya walima k’a nɔgɔya.
Walasa muso ka fangaba sɔrɔ jiginni na, a ka kan ka balo ɲuman dun ani ka witamini ni joliseginfura ta a ka kɔnɔmaya kalo kɔnɔntɔn kɔnɔ. Aw bɛ dusu don a la a ka furancɛ don denw ni nɔgɔn cɛ walasa a farikolo k’a fanga kɔrɔ sɔrɔ. (Bange kɔlɔsi fɛɛrɛw lajɛ, sɛbɛn ɲɛ Sigida 20 Bangekɔlɔsi fɛɛrɛw).