Kɔnɔtiɲɛ laɲininen

Muso kɔnɔma dɔw b’a dabɔ a kama k’u kɔnɔ tiɲɛ kun caman kosɔn. O la u bɛ taa mɔgɔw bara minnu bɛ kɔnɔ jagoya tiɲɛ ka den labɔ. Nin kɔnɔtiɲɛw bɛ kɛ ka da sababu caman kan.

Kɔnɔtiɲɛ walima a tiɲɛbaliya ŋaniya sirili bɛ se ka kɛ ko gɛlɛn ye. Muso caman bɛ ladilikan ni hakilinata ɲumanw sɔrɔ u teriw fɛ min b’u dɛmɛ u ka ŋaniya ta kɔnɔ tiɲɛni n’a tiɲɛbaliya la. Ni kɔnɔtiɲɛ kɛra dɔgɔtɔrɔso la a ɲɛdɔnbaga fɛ n’a kɛ minɛn sanuman ye, a ka c’a la farati t’o la muso kan. Ni kɔnɔtiɲɛ kɛra sani kɔnɔ ka kɔrɔbaya, gɛlɛya foyi t’o la.

K’a lawuli a kama ka kɔnɔ tiɲɛ ani kɔnɔ tiɲɛni a yɛrɛ ma, danfaraba b’u cɛ. Kɔnɔtiɲɛ laɲini farati ka bon, janko n’a ma kɛ a ɲɛdɔnbaga fɛ ani a kɛyɔrɔɲuman na ni kɛ minɛn ɲumanw ye. Kɔnɔtiɲɛ kɔnnen don yɔrɔminnu na walima n’a kɛli ka gɛlɛn, muso caman ka saya sababu bɛ sɔrɔ kɔnɔtiɲɛ dogolen fɛ k’a daminɛ san tan ni fila la ka taa se san biduuru ma.

Kɔnɔtiɲɛ fɛɛrɛ minnu bɛna ni basibɔn juguman ye, bana walima saya yɛrɛ, olu de ye: ka kalani walima ka fɛn kologɛlɛnman wɛrɛw don denso kɔnɔ, ka den diyagoya labɔ, ka tubabufuraw ta walima farafinfuraw.

Kɔnɔtiɲɛ kɔlɔlɔw:

• Farigan
• Kɔnɔdimi
• Basibɔn jugumanba ka bɔ musoya fɛ

Ni aw ye nin taamasiɲɛ kofɔlenw ye muso la ka a sɔrɔ muso min kɔnɔma tun don, o gɛlɛyaw sababu bɛ se ka kɛ kɔnɔtiɲɛ ye. Nka a sababu fana bɛ se ka kɛ kɔnɔbɔn ye (gafe ɲɛ Kɔnɔtiɲɛni a yɛrɛma), den dancogo ni dacogo falennen ye (gafe ɲɛ Den dalen denso kɔ kan), walima barakɔrɔla bana gɛlɛn (gafe ɲɛ Muso ka barakɔrɔladimi).

Kɔnɔtiɲɛ kɔfɛ, ni musow ye gɛlɛya sɔrɔ, u bɛ taa dɔgɔtɔrɔso la, nka u bɛ siran walima u bɛ maloya k’a ɲɛ yɛrɛ fɔ. Dɔw yɛrɛ bɛ siran kojugu walima u bɛ maloya ka taa dɔgɔtɔrɔso la, kɛrɛn­kɛrɛnnenya la ni kɔnɔtiɲɛ kɛra dogo la. U b’u sigi fo bana ka juguya ka sɔrɔ ka taa dɔgɔtɔrɔso la. U bɛ to o sigi de la fo saya bɛ se u ma. Saya bɛ se u ma o waati kɔnɔ. Basibɔn jugumanba walima banakisɛ sɔrɔli kɔnɔtiɲɛ senfɛ, o kasaara ka bon kosɛbɛ.

N’aw ye nin kɔlɔlɔ dɔ ye muso la kɔnɔtiɲɛ kɔfɛ, aw bɛ taa n’a ye joona dɔgɔtɔrɔso la. Sani aw ni dɔgɔtɔrɔ ka ɲɔgɔn ye:

• Aw bɛ fɛɛrɛ kɛ ka basibɔn lajɔ. Aw bɛ sɛbɛn ɲɛ Jolilajɔ fura kunnafoniw kalan kɔnɔtiɲɛ basibɔn kan. Aw bɛ ɛrigonowini, ergonovine d’a ma;
• Aw bɛ tetanɔsi pikiri k’a la;
• Aw bɛ banakisɛ faga fura dɔ d’a ma i n’a fɔ anpisilini, ampicilline);
• N’aw y’a ye ko hami ka bon a kan, aw bɛ sɛbɛn ɲɛ Kirinni furakɛcogo kalan k’a dɛmɛ.

Kɔnɔtiɲɛbanaw ni kɔnɔtiɲɛ saya kunbɛn cogow:

• Muso ka kɔnɔtiɲɛ mana kɛ yɔrɔ o yɔrɔ (sokɔnɔ walima dɔgɔtɔrɔso la), aw bɛ anpisilini, ampicilline walima tetarasikilini, tétracycline d’a ma. O furaw bɛ kɔnɔtiɲɛbanaw ni kɔnɔtiɲɛ kasaaraw dɔgɔya.
• Ni muso t’a fɛ ka kɔnɔ ta, bange kɔlɔsifɛɛrɛw ka kan ka di cɛ ni muso fila bɛɛ tɔgɔ la (sigida 20).
• An ka jɛ ka baara kɛ walasa an ka sigida ka yiriwa ka kɛ yɔrɔ lafiyalen ye kɛrɛn­kɛrɛnnenya la musow ni denmisɛnw bolo. Ni bɛɛ lajɛlen sago bɛ sɔrɔ sigida kɔnɔ, muso caman tɛna kɔnɔtiɲɛ laɲini.
• Kɔnɔtiɲɛ kɛcogo ɲuman a ɲɛdɔnbaga dɔgɔtɔrɔw fɛ, o ka kan ka kɛ fu ye walima k’a sɔngɔ bin musow ye. N’o kɛra, musow tɛna u dogo k’u kɔnɔ tiɲɛ ka kasaara lase u yɛrɛ ma.
• Kɔnɔtiɲɛ kɔfɛ (ni kɔnɔtiɲɛ kɛra so kɔnɔ walima dɔgɔtɔrɔso la), ni muso ye bana taamasiɲɛ fɛn o fɛn ye a yɛrɛ la, a ka kan ka taa dɔgɔtɔrɔso la joona. Walasa ka dɔgɔtɔrɔso taali timinandiya dusu don musow la kɔnɔ kɔnɔtiɲɛ kɔfɛ, dɔgɔtɔrɔw man kan ka wale ta k’u sɛgɛrɛ min b’u lamaloya.

Walasa ka kunnafoni wɛrɛw sɔrɔ muso furakɛcogo kan kɔnɔtiɲɛ kɔfɛ, aw bɛ tinminɛmusow tɔgɔla gafew kalan i n’a fɔ Guide des sages-femmes, min bɛ sɔrɔ Hesperian mɔgɔ fɛ.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →