Sigida 4 Banabagatɔ furakɛcogo
Sigida 4
Banabagatɔ furakɛcogo
Bana caman bɛ yen minnu man jugu, banabagatɔ bɛ nɔgɔya a yɛrɛ ma hali ni a ma fura ta. Nka, a kɛra bana sugu o sugu ye, hali min man jugu, a bɛ farikolo fanga dɔgɔya. Walasa banabagatɔ ka kɛnɛya joona, a ka kan ka nin waleya ninnu matarafa.
Banabagatɔ ka kan ka a lafiɲɛ yɔrɔ lafiyalen na, yeelen ni fiɲɛ bɛ yɔrɔ min na kosɛbɛ. A ka kan ka tanga funteniba ni nɛnɛba ma. Ni nɛnɛ bɛ walima ni nɛnɛ bɛ banabagatɔ la, aw bɛ dara walima birifini dɔ biri a la. Ni funteni bɛ walima ni farigan bɛ banabagatɔ la, aw bɛ fini bɔ a la.
A kɛra bana sugu o sugu ye, sango ni farigan don, banabagatɔ ka kan ka jimafɛn caman min: ji, dute, furaji, jiridenji, minfɛn sumalenw.
A ka fisa banabagatɔ saniyalen ka to. A yɛrɛ farikolo ni a ka finiw ka kan ka ko don o don. A ka dara ni a ka birifiniw fana ka kan ka saniya. Ni bana ka jugu, banabagatɔ dun tɛ se ka a yɛrɛ lawuli, aw ka kan ka a fari jɔsi ni fu ɲiginnen walima fini dɔ sulen ye ji wɔlɔkɔlen na.
Aw ka kan ka banabagatɔ ko don o don.
Ni banabagatɔ bɛ a fɛ ka dumuni kɛ, aw ye dumuni di a ma. Dumuni kɛrɛnkɛrɛnnen tɛ bana caman kama, banabagatɔ ka kan ka jimafɛnw, dumuni nafama sanumanw dun, i n’a fɔ sogo, jɛgɛ, fɛɛnɛ, shɛ, nakɔfɛnw ni jiridenw (aw ye Sigida 11 Balo nafama lajɛ).
Ni banabagatɔ fanga ka dɔgɔn kojugu, aw ye jija ka dumuni nafama di a ma, sinyɛ damadɔ tilɛ kɔnɔ. Ni a tɛ se ka dumunikɛ ka ɲɛ, aw ye a dumuni tigɛtigɛ ka a magaya, walima aw ye naji di a ma ani jiridennɔnɔw.
Fangasɔrɔdumuniw nafa ka bon kosɛbɛ: misali la maoloseri, alikamaseri, pɔmutɛri, walima bananku. Ni a’ ye sukaro ni tulu dɔɔni kɛ a nin dumuni kofɔlenw na, o bɛ dɔ fara u fanga kan. A’ ye a ɲinin banabagatɔ fɛ, a ka minfɛn sukaromaw caman min sango ni dumuni ka gɛlɛn a tigi ma.
An bɛna kuma bana minnu kan, ni olu bɛ mɔgɔ minnu na, o tigiw mako bɛ dumuni kɛrɛnkɛrɛnnen na. O dumuniw suguya bɛna ɲɛfɔ sɛbɛn ɲɛ dantigɛlenw na.