Sigida 3 Banabagatɔ lajɛcogo
Ni mɔgɔ min fari ka girin a kan, a fanga ka dɔgɔn, walima a tɛ se a fari fan dɔ kɔrɔ, ni aw bɛ o tigilamɔgɔ lajɛ: aw bɛ a taamacogo ni a lamagacogo lajɛ. Aw bɛ a lajɔ, ka a lasigi walima ka a laada ka tila ka a fari fan fila bɛɛ sanga ɲɔgɔn ma.
Ɲɛda: Aw ye a ɲini banabagatɔ fɛ a ka yɛlɛ, a ka ɲɛ yɛlɛ kosɛbɛ, a ka ɲɛ mɔgɔmɔgɔ, o kɔ a ka a ɲɛ datugu ka a bisi. Aw ye aw hakili to fiɲɛ bɛɛ la.
Ni gɛlɛya in nana nacogo balalen na, aw ye kɔlɔsili kɛ ni jolida dɔ tɛ kunkolo la (sɛbɛn ɲɛ Kungolo joginni lajɛ), walima ɲɛda jolisiraw salen tɛ (aw ye sɛbɛn ɲɛ Jolidɛsɛ ni jolisira cili kunsɛmɛ na (kunsɛmɛnabanaw) lajɛ) walima jatigɛ (sɛbɛn ɲɛ Jolidɛsɛ ni jolisira cili kunsɛmɛ na (kunsɛmɛnabanaw) lajɛ).
Nka ni o ye a sɔrɔ degun in nana dɔɔni dɔɔni, o bɛ se ka kɛ kungolosɛmɛlabana dɔ ye. Aw ye dɔgɔtɔrɔ ka dɛmɛ ɲini.
Ani fana aw ye ɲɛ komicogo jateminɛ, ani ɲɛkisɛ finman bonya hakɛ jateminɛ (sɛbɛn ɲɛ Ɲɛkisɛw lajɛ) ani yeli dan.
Bolo ni senw: Aw ye fasa fanga dɔgɔya jateminɛ. Aw ye bolow ni senw jateminɛ walima ka sanga ɲɔgɔn ma.
Aw ye banabagatɔ taamacogo ni a lamagacogo kɔlɔsi. Ni farikolo fasaw tɛ u cogo la walima ni u fanga ka dɔgɔn, a bɛ se ka kɛ balodɛsɛ ye (sɛbɛn ɲɛ A bɛ dɔn cogodi ko balodɛsɛ bɛ mɔgɔ la? lajɛ) walima bana kuntaalajan dɔ i n’a fɔ sɔgɔsɔgɔninjɛ.
Aw ye a fɔ a ye a ka a bolokɔniw gɛrɛntɛ ka u bisi walasa aw ka a tɛgɛw fanga jateminɛ.
O kɔ aw bɛ a ɲini a fɛ a ka aw bolo digi ani ka a sama ni a senw ye.
Jurukisɛ suguya bɛɛ walima sumanikɛlan suguya bɛɛ bɛ se ka kɛ bolow ni senw danfara jateminɛnan ye.
Aw ye a fɔ a ye a ka a bolow latilennen to ka sɔrɔ ka a tɛgɛw munumunu.
Aw ye aw hakili to bolokala fanga ntanya ni yɛrɛyɛrɛ cogow bɛɛ la.
A bɛ a da a kɔ kan ka a sen kelen kɔrɔta o kɔ ka tɔ kelen fana kɔrɔta.
Halibi, fanga tɛ fasaw la walima ni fanga tɛ farikolo yɛrɛ de la o bɛ balodɛsɛ jira (Sigida 11 Balo nafama lajɛ) walima bana basigilen (min mɛnna), i n’a fɔ sɔgɔsɔgɔninjɛ.
Nka ni fasaw fanga dɔgɔyacogo tɛ kelen ye walima a ka jugu fan kelen fɛ, o bɛ se ka kɛ senfagabana ye (sɛbɛn ɲɛ Farijidɛsɛ lajɛ) ni denmisɛn don; ni mɔgɔkɔrɔba don, o bɛ se ka kɛ kɔkololabana ye, jolida kɔkolo la walima bana balalen (kasaara: min bɛ joli bali ka se kunsɛmɛ fan dɔw la).
Ni dagalaka jalen don walima ni da tɛ sɔn ka yɛlɛ o bɛ se ka kɛ tetanɔsibana ye (sɛbɛn ɲɛ Tetanɔsi (Jaŋɔyin / nɛgɛtigɛbana) lajɛ), jolida jugumanba dɔ ye mɔgɔ kan kɔnɔ (sɛbɛn ɲɛ Nkɔɔnɔdimi lajɛ walima ɲidimi (sɛbɛn ɲɛ Sigida 17 Ɲinw, ɲintaraw ani dakɔnɔna lajɛ).
Ni a tigi kan walima a kɔ jalen don, ka a jan ka taa kɔfɛ, o bɛ se ka kɛ kanjabana ye denmisɛn na min ka bana ka jugu kosɛbɛ. Ni a tigi kunkolo tɛ se ka a senw ni ɲɔgɔn cɛ sɔrɔ, o bɛ se ka kɛ kanjabana ye (sɛbɛn ɲɛ Kanjabana lajɛ).
Ni denmisɛn fasaw jalen don waati bɛɛ, walima ni a yɛlɛmacogo falenna, o bɛ se ka kɛ farifanbɛɛdimi ye min bɛ kalisiyɔmu ntanya kofɔ a fari la (sɛbɛn ɲɛ Kunnakirikirili (den kirikirila) lajɛ).
Ni mɔgɔ bɛ bala ka ja, a bɛ to ka ja ka kirin, o bɛ se ka kɛ ninakili degunni ye (sɛbɛn ɲɛ Kirinni, jali lajɛ). Ni o ninakili degun ninnu bɛ kɛ waati bɛɛ, o bɛ se ka kɛ kirikirimasiɲɛ ye (sɛbɛn ɲɛ Binnibana (kirinni) lajɛ). Ni u ye banabagatɔ min sɔrɔ, o sababu ye farigan jugumanba ye (sɛbɛn ɲɛ Farigan lajɛ), walima farilajidɛsɛ (sɛbɛn ɲɛ Farikolojidɛsɛ lajɛ) walima nɛgɛtigɛbana.
Ni aw sɔmina ko nɛgɛtigɛbana bɛ mɔgɔ dɔ la, aw ye sɛbɛn ɲɛ Tetanɔsi (Jaŋɔyin / nɛgɛtigɛbana) lajɛ.
Aw ye a fɔ a ye a ka a ɲɛw datugu. Aw ye a fari fan dɔw sɔgɔsɔgɔ walima ka magamaga u la.
Aw ye a tigi ɲininka ni a bɛ bɔ a kalama ni fɛn kɛra a la, a ka o fɔ.