Denw ka dusukunjɔ sababu dɔnnenw ye u ka tulonkɛfɛn fitiniw ye: ntolakurunin, wariganaw, ani foolobaraninw. O joginnifɛn ninnu ka kan ka mabɔ denw na.
Sigida 21 Denmisɛnw Ladonni
Denmisɛnw ka joginni ni kasaara barika ka bon ni mɔgɔkɔrɔbaw ta ye. Nka i b’a ye ko joginniw ni kasaaraw furakɛcogo bɛɛ ye kelen ye denmisɛn fara mɔgɔkɔrɔba kan a ka c’a la. I bɛ se ka kunnafoniw sɔrɔ joginni kɛrɛnkɛrɛnnenw kan ni i ye Sigida 10 Furakɛli kunfɔlɔ yɔrɔ kalan.
Denmisɛnw ka joginni fanba bɛ se ka bali.
Denw ka dusukunjɔ sababu dɔnnenw ye u ka tulonkɛfɛn fitiniw ye: ntolakurunin, wariganaw, ani foolobaraninw. O joginnifɛn ninnu ka kan ka mabɔ denw na.
Dusukunjɔ ye bana juguman ye ni den si bɛ san 2 jukɔrɔ. Ni den bɛ ka sɔgɔsɔgɔ walima ka mankan dɔ bɔ, a kɔlɔsi fo a ka fɛn dɔ bɔ a da kɔnɔ. Ni den tɛ se ka sɔgɔsɔgɔ walima ka kulekan bɔ, i bɛ a disida bugɔ-bugɔ ani k’a disi bɛnyɔrɔ kɔ la bugɔ-bugɔ joona a ka fɛn bɔ sɔgɔsɔgɔ kɛtɔ. Walima ni den min tɛ tɛmɛ san 1 kan fɔlɔ, i bɛ o kɔnɔbara digidigi k’o mɔsi-mɔsi a ka fɛn bɔ a da kɔnɔ. Aw ye sɛbɛn ɲɛ Ni den tɛ san kelen bɔ lajɛ.
Dumunikuru jalenw ye dusukunjɔ sababuw la fanba ye denw fɛ yen. I kana bɔnbɔnw ni kisɛmafɛnw ani sogokuruw ni nakɔfɛnw kuturu di denw ma. Denmisɛnninw ka dumuni tɛ fɛn kɛ u la n’a tobira ka ɲɛ ani k’a tigɛ-tigɛ walima ka a ɲɔnɲɔn ka misɛnya.
Bagaw, ntɔnfuraw ni fɛnɲɛnamafagalanw, ani sojɔsilanjiw bɛɛ ka kan ka lasago yɔrɔw la denw bolo tɛ yɔrɔ minnu sɔrɔ walima k’u dasɔgɔ fɛn kɔnɔ denw kan’u ye ka se u ma. Walasa ka fɛn caman dɔn bagajiko kan, bɔ Sigida 10, Furakɛli kunfɔlɔ kalan, ɲɛ Baga n’a kun.
Den san 1 bɛ se ka bin palanfaji la ka to a la.
Den bɛ se ka to dalaji la, folonji, walima hali palanfaji la. I ka kan ka denmisɛnninw kɔlɔsi n’u bɛ ka gɛrɛ ji la, kɛrɛnkɛrɛnnenya la cɛmanninw, bɛ to ji la k’a sababu kɛ ɲɛmajɔbaliya ye nɔɔnikɛ la jijuguw walima ji dunmanw kɔnɔ. Tɛmɛsira bilali jimayɔrɔw la ani senw dilali u kun na o de ɲɔgɔn tɛ; ani denmisɛnw bɛɛ degeli nɔɔni na olu ye siraw minnu nafa ka bon kosɛbɛ sigida tangali la jilato kasaaraw ma.
Denw bɛ tanga jeniniw ma ni i bɛ u mabɔ gadaw la, barama kalamanw, tasumaw, ani yeelenbɔlanw na. Nka n’a ma ɲɛ ko jenini kɛra kaban, u furakɛli ka kan ka kɛ teliya la. O kun ye jeninida dimi daliko ye ani banakisɛw donni balili ye a la, olu minnu ka teli ka juguya jenini kɛlen kɔ fɛ. Dimiba tɛ kɛ jeninida jugu dɔw la k’o sababu kɛ fiyɛn bilali ye farikolo sɔmisiraw la golo la. Hali ni dimi tɛ a la, u furakɛli ye waajibi ye. Jeninida furakɛcogo kun kan, Sigida 10, Furakɛli kunfɔlɔ kalan, sɛbɛn ɲɛ Jeninidaw.
I bɛ den kunkolo tanga ni dibiri donni ye a kun na. I yɛrɛ fana ka kɛ misali ɲuman ye ka dibiri dɔ fana don i kun na.
Dibiriw ni sigiyɔrɔjalaw bɛ se ka mɔgɔ tanga joginni ni saya caman ma bolifɛnkasaarako la; moto, nɛgɛso, walima mɔbilikasaara. Ni siraw labɛnna ka u ɲɛ sirakantaamanaw kama, sennamaw ni nɛgɛsotigiw, o bɛ se ka joginni caman ani saya caman bali.
Farinya ni damatɛmɛwalew kɛli denmisɛnnin na o ye gɛlɛyaba ye min bɛ se ka fiyɛn kuntaalajan bila a ka adamadenya na. O fiyɛn tɛ dan a farikolo dɔrɔn ma, a bɛ don hali a hakili la k’o tiɲɛ. Mɔgɔkɔrɔba bɛɛ jɔyɔrɔ ye denw tangali ye damatɛmɛwale dali la u kan.