Nanfila A: Den ka mɔni kɔlɔsilisɛbɛn

Den ka o mɔni kɔlɔsilisɛbɛn o bɛ kɛ min ye

Denmisɛnw mɔni bɛ kɛ sira caman fɛ: farikolo ta (janyali ni bonyali), hakili ta (keguya), kuma ta (kuma kɛli walima taamasiɲɛw kɛli ka kunnafoni jɔyɔrɔ fa), ani mɔgɔlandiya (mɔgɔ ɲɔgɔnnaw lakodɔnni). Den ka adamadenya dɔnni ka kan ka kɛ ni o dakun fɔlen ninnu bɛɛ ye. Misali la: ni den min bɛ ka a bolo kɔrɔta tali kama, o ye k’a jira ko:

• A bɛ ka a farikolo seko waleya – bɛ a bolo kɔrɔta.
• A bɛ k’a hakili seko waleya – a b’i dɔn de.
• A bɛ kunnafonidi seko waleya – a bɛ ka a fɔ i ye ko min nege b’a la.
• A bɛ ka mɔgɔlandiya seko waleya – a bɛ ka a jira ko i ka tali ka di a ye.

Ja minnu bɛ ɲɛ nataw kɔnɔ olu bɛ fɛn caman fɔ den ka sennako faamutaw kan ani tuma jumɛn na denw la fanba b’o sennako ninnu dɔn. I bɛ se k’o katimu in tɔnɔ bɔ o kɔnɔkunnafoni kama. O kunnafoniw bɛ denw ka ɲɛnatigɛli min kan o bɛ se k’i dɛmɛ k’a dɔn i den bɛ kɔ fɛ sennako min dɔnni na n’i ka kan k’a dɛmɛ k’a bɔ o gɛlɛya kɔnɔ.

Kalo 3

Kalo 6

San 2

K’i dɛmɛ k’a dɔn sennako min ntanya bɛ den na a k’o dege

I jija filankulu min ka surun i den sisan na ja kɔnɔ i ka o ɲini k’o sɔrɔ. Jaw kɔnɔ, i bɛ i den sennakow lamini ni koori ye. I bɛ se ka a dɔn ko sennako dɔw ntanya bɛ i den na k’a sɔrɔ o bɛ a filanmaw dɔw la. N’i ye o dɔn tuma min na, i bɛ sɔrɔ k’a ye ko i ka kan k’i sɛbɛ don ko minnu kɛli fɛ i den ka sennako bɛɛ sɔrɔ.

Kalo 3

Nin ja ninnu fan bɛɛ bɛ mɔni dakun dɔ jira. Jaw ni sɛbɛnniw ye sennakow ye minnu bɛ kɛ denmisɛnnin fanba la u kalo 3 kɔnɔna na.

Kuma

A bɛ a delinnamɔgɔw yelen dɔn ani a delinnamankanw

A bɛ a lamaga balannamankanw fɛ walima ka balannalamagaliw yɔrɔɲinini kɛ

Hakili lakeguyali

A bɛ a minɛbaga jɔnjɔn dɔn

A bɛ kasi ni kɔngɔ bɛ a la walima ni a minɛko man ɲi

Mɔgɔlandiya

A bɛ nisɔndiya ni i magara a la walima ni i ye mankan bɔ a fɛ

A bɛ yɛlɛ ni i bɛ tulon kɛ a fɛ

Farikolo

A bɛ se ka sin susu ka o min

A bɛ a bolow ɲɛci dɔn

A bɛ a dalen to a kɔnɔ kan ka a a kunkolo kɔrɔta

Den minnu tɛ se ka ko 2 ɲɛnabɔ sennako fɛn o fɛn kɔnɔ, olu ka kan ka dɛmɛ ni denw ɲɛlakeguyabaaraw ye walasa u kana to kɔ fɛ o sennakow na. Nka ja ninnu ye sennako dɔw jira misali ye ten dɔrɔn. Misali la, kunnafonidi sennako yɔrɔ la: a ma fɔ k’i ka filen ta k’o fiyɛ! Kuma bɛ yɔrɔ min kan o ye k’i yɛrɛ ɲininka n’i den b’a la k’a jira k’a bɔra balannamankan bɔlen kala ma.

I k’a bila i kun na ko den bɛ fɛn caman faamu n’a bɛ a filanma tɔw ka kɛta ɲɔgɔn kɛ i ka sigida la.

Kalo 6

Nin ja ninnu fan bɛɛ bɛ mɔni dakun dɔ jira. Jaw ni sɛbɛnniw ye sennakow ye minnu bɛ kɛ denmisɛnnin fanba la u kalo 6 kɔnɔna na.

Kuma

A bɛ mankan kelen kelenw bɔ walima ka taamasiɲɛ nɔgɔnman dɔw kɛ.

A bɛ a kun munun mankan bɔfan nɔ fɛ wali lamagali kɛfan nɔ fɛ

Hakili lakeguyali

A bɛ fɛnw ta ka don a da

A bɛ tulon kɛ tulonkɛlanw na cogo caman na

A bɛ fɛnw jate ka a magɛrɛ u la

Mɔgɔlandiya

A bɛ siran dunan nalen na

A bɛ ko dɔ kɛ walasa i ka bɔ a ka laɲiniw kala ma

A bɛ mɔgɔ dama dama dɔn ka bɔ ɲɔgɔn na

Farikolo

A bɛ a yɛlɛma a kɔnɔ ni a kɔ kan a dalen

A bɛ se ka a sigi ni i ye fɛn don a kɔrɔ

A bɛ a senw ni a bolow fifa ni ka u kɛ ka fɛnw tan

Den minnu tɛ se ka ko 2 ɲɛnabɔ sennako fɛn o fɛn kɔnɔ olu ka kan ka dɛmɛ ni denw ɲɛlakeguyabaaraw ye walasa u kana to kɔ fɛ o sennakow la. Nka ja ninnu ye sennako dɔw jira misali ye ten dɔrɔn. Misali la, farikolo sennako yɔrɔ la: a ma fɔ k’i den ka tulon kɛ ni kɔcɔkɔcɔnin ye! Kuma bɛ yɔrɔ min kan o ye k’i yɛrɛ ɲininka n’i den b’a la k’a bolow n’a senw lamaga ka olu munumunu koɲuman.

I k’a dɔn k’a fɔ ko den bɛ fɛn caman faamu n’a bɛ a filanma tɔw ka kɛta ɲɔgɔn kɛ i ka sigida la.

Kalo 12

Nin ja ninnu fan bɛɛ bɛ mɔni dakun dɔ jira. Jaw ni sɛbɛnniw ye sennakow ye minnu bɛ kɛ denmisɛnnin fanba la u kalo 12 kɔnɔna na.

Kuma

A bɛ mankanw bɔ minnu bɛ se ka kɛ kulu ni kulu ye

A bɛ a daminɛ ka fɛnw tɔgɔ fɔ.

A bɛ daɲɛ kelen kelenw mɛn ani taamasiɲɛw.

Hakili lakeguyali

A bɛ a dɔn ko fɛn wɛrɛ bɛ yen hali min tɛ a ɲɛ kɔrɔ

A bɛ koninw ɲɛnabɔ a yɛrɛ ye

A bɛ sababu ni o kɔla dɔnni dabɔ ka bɔ ɲɔgɔn na

Mɔgɔlandiya

A bɛ kow jirali ɲɛdɔn ni taamasiɲɛw ye

A bɛ forobatulonni kɛli dabɔ i ko uwaaa

A bɛ kasi ni a minɛbaga bɛ bɔ a kɔrɔ

Farikolo

A bɛ ŋunuma

A bɛ sigi a yɛrɛ ye hali ni fɛn ma don a kɔrɔ

A bɛ fɛnw sama wulikajɔ nɔ fɛ

Den minnu tɛ se ka ko 2 ɲɛnabɔ sennako fɛn o fɛn kɔnɔ, olu ka kan ka dɛmɛ ni denw ɲɛlakeguyabaaraw ye walasa u kana to kɔ fɛ o sennakow la. Nka ja ninnu ye sennako dɔw jira misali ye ten dɔrɔn. Misali la, mɔgɔlandiya sennako yɔrɔ la: a ma fɔ k’i ka uwaaa kɛ! Kuma bɛ yɔrɔ min kan o ye k’i yɛrɛ ɲininka n’i den b’a la k’a donmɔgɔlakow kɛ.

I k’a dɔn k’a fɔ ko den bɛ fɛn caman faamu n’a bɛ a filanma tɔw ka kɛta ɲɔgɔn kɛ i ka sigida la.

San 2

Nin ja ninnu fan bɛɛ bɛ mɔni dakun dɔ jira. Jaw ni sɛbɛnniw ye sennakow ye minnu bɛ kɛ denmisɛnnin fanba la u san 2 kɔnɔna na.

Kuma

A bɛ daɲɛ wailma taamasiɲɛ kelen kelenw ladege

A bɛ daɲɛ 2 walima daɲɛ 3 kumaw fɔ

A bɛ tɔgɔ kumadenkelenlamaw fɔ

Hakili lakeguyali

A bɛ fɛnw kolonso ɲɔgɔn na

Minɛn minnu bɛ taa ɲɔgɔn fɛ a bɛ se ka olu gɛrɛ ɲɔgɔn na

A bɛ se ka kow kɛtɔla kɔlɔsi ka waati jan kɛ

Mɔgɔlandiya

A bɛ a minɛbaga ka kokɛtaw ladege

A bɛ tulon kɛ a denɲɔgɔnw kɛrɛ fɛ

A bɛ mɔgɔw ɲininka n’a mago bɛ dɛmɛ na

Farikolo

A bɛ fɛn janw sogolo ɲɔgɔn kan

A bɛ sonsoron

A bɛ taama

Den minnu tɛ se ka ko 2 ɲɛnabɔ sennako fɛn o fɛn kɔnɔ olu ka kan ka dɛmɛ ni denw ɲɛlakeguyabaaraw ye walasa u kana to kɔ fɛ o sennakow la. Nka ja ninnu ye sennako dɔw jira misali ye ten dɔrɔn. Misali la, hakili sennako yɔrɔ la: a ma fɔ k’i den ka se ka dunun fɔ diyagoya la! Kuma bɛ yɔrɔ min kan o ye k’i yɛrɛ ɲininka n’i den bɛ se ka ko 2 kɛ ɲɔgɔn fɛ.

I k’a dɔn k’a fɔ ko den bɛ fɛn caman faamu n’a bɛ a filanma tɔw ka kɛta ɲɔgɔn kɛ i ka sigida la.

San 3

Nin ja ninnu bɛ mɔni dakun dɔ jira. Jaw ni sɛbɛnniw ye sennakow ye minnu bɛ kɛ denmisɛnnin fanba la u san 3 kɔnɔna na.

Kuma

A bɛ kuma nɔgɔmanw faamu ka ɲɛ

A bɛ kuma dafalenw fɔ

Hakili lakeguyali

A bɛ fɛnw dakɛɲɛ ka bɛn wow daw ma walima furancɛw ma

A bɛ minɛnw woloma ka bɔ ɲɔgɔn na

A bɛ fɛnw bɔ ɲɔgɔn na ka tila ka u sogolo ɲɔgɔn na u nɔ na.

Mɔgɔlandiya

Mɔgɔw dɛmɛni ka di a ye so kɔnɔ

Tanuni ka di a ye ni a ye koɲuman kɛ

A bɛ bɔ mɔgɔw kala ma

Farikolo

A bɛ a tɛgɛ fila bɛɛ don baara ɲɛnabɔta gɛlɛnw na ka kɛ

A bɛ boli, ka a pan, ka yɛlɛn sannafɛnw na

A bɛ ntola fili

Den minnu tɛ se ka ko 2 ɲɛnabɔ sennako fɛn o fɛn kɔnɔ olu ka kan ka dɛmɛ ni denw ɲɛlakeguyabaaraw ye walasa u kana to kɔ fɛ o sennakow la. Nka ja ninnu ye sennako dɔw jira misali ye ten dɔrɔn. Misali la, mɔgɔlandiya sennako yɔrɔ la: a ma fɔ k’i den ka se ka yɔrɔfuran kɛ diyagoya la! Kuma kan bɛ min ma o ye i k’i yɛrɛ ɲininka ni sendonni ka di i den ye sokɔnɔmɔgɔw ka ko kɛtaw la.

I k’a dɔn k’a fɔ ko den ka faamuya bɛ jiidi a ɲɛ ma n’a bɛ a filanmaw ka kɛta ɲɔgɔn kɛ sigida la.

San 5

Nin ja ninnu fan bɛɛ bɛ mɔni dakun dɔ jira. Jaw ni sɛbɛnniw ye sennakow ye minnu bɛ kɛ den fanba la u san 5 kɔnɔna na.

Kuma

A b’a ka kɛlen lakali walima k’o jira cogo wɛrɛ la

A bɛ ɲininkali caman kɛ

Hakili lakeguyali

A bɛ ko ferekelen nɔgɔman ɲɛnabɔli ɲɛdɔ

A bɛ taafanw dɔn ka bɔ ɲɔgɔn na

A bɛ jatedan kɛ

Mɔgɔlandiya

A ni denmisɛn tɔw bɛ tulon kɛ

A bɛ taabolo batoli n’a sɔsɔli sidɔn

A bɛ a kunkankow da kɛnɛ kan

Farikolo

A bɛ fɛnnin dan-dan k’u hakɛ dɔn

A b’a pan a sen kelen kan ka taa

Kɔkantaama kɛli ka nɔgɔ a ma

Den minnu tɛ se ka ko 2 ɲɛnabɔ sennako fɛn o fɛn kɔnɔ olu ka kan ka dɛmɛ ni denw ɲɛlakeguyabaaraw ye walasa u kana to kɔ fɛ o sennakow la. Nka ja ninnu ye sennako dɔw jira misali ye ten dɔrɔn. Misali la, mɔgɔlandiya sennako yɔrɔ la: a ma fɔ ko i den ka bila karamɔgɔ dɔ lamɛnni na diyagoya la! Kuma kan bɛ min ma o ye i ka to ka i yɛrɛ ɲininka n’i den bɛ k’a tɔɲɔgɔn tɔw taabolo faamu.

I k’a dɔn k’a fɔ ko den ka faamuya bɛ jiidi a ɲɛ ma n’a bɛ a filanmaw ka kɛta ɲɔgɔn kɛ sigida la.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →