Basibɔn

Joginda digili

Ka joginda digi kosɛbɛ, o bɛ basibɔn caman jɔ, hali ni basi caman bɛka bɔ joginda minnu na. Ni basi bɛka bɔ a tigi kungolo la, aw bɛ a bisi ka tila ka sɛbɛn ɲɛ Kungolo joginni lajɛ.

1. Aw bɛ yɔrɔ joginnen kɔrɔta dusukun ni san cɛ.
2. Aw bɛ fini jɛlen dɔ ta min ka surun aw la, aw bɛ a da ɲɔgɔn na ka a kɛɲɛ ni joginda ye, aw bɛ joginda digi ni o ye ni aw fanga ye. Aw bɛ a jira mɔgɔ bananen na, a bɛ se ka yɛrɛ joli digi cogo min ni o fanga bɛ a la. Ni joginda ka bon, aw bɛ bandi walima finimugu da a la. Aw bɛ a digi fo basibɔn ka jɔ. Aw kana finimugu ta ka bɔ joginda la hali ni a ɲiginna joli fɛ. Aw bɛ se ka dɔ yɛrɛ fara finimugu kan. Ni joginda ka bon, aw kana aw bolo bɔ da la hali ka a lajɛ ni basibɔn jɔra fo miniti 15 ka tɛmɛ.

Ni basibɔn nɔgɔyara walima ka jɔ, aw bɛ se ka joginda siri ka ɲɛ. Aw bɛ bandi walima finimugu dɔ kuru ka a da joginda kan ka tila ka a siri ni bandi dɔ wɛrɛ ye. Aw bɛ bandi siri ka ɲɛ walasa a ka joginda mɔsɔn, nka a kana siri ka ja, ni o kɛra a bɛ joli bali ka boli ka taa bolo walima sen na.

Joginda digili tɛ baara nɔgɔn ye, nka aw kana a ye ka a to yen!

Aw kana basibɔn lajɔ ni bɔgɔ, taji, laso walima ni kafeɲaga ye abada.

Basi bɛ se ka fari fan caman nɔrɔkɔ fo aw bɛna a miiri ko basi caman bɔra a tigi la. Nka aw bɛ a tigi lajɛ kosɛbɛ ka ɲɛ ni nin basibɔn jugu taamasiɲɛ ninnu tɛ a la.

Gɛlɛyaw taamasiɲɛ

• Hakiliwuli walima kirikarali
• Dusukun tantanni teliyali
• Nɛnɛ, sumaya, farikolo ɲɛ yɛlɛmali (jɛya).

Ni aw ye nin taamasiɲɛw ye, aw bɛ mɔgɔ joginnen senw layɛlɛ dusukun ni san cɛ ani ka fura ɲini kirinni na (sɛbɛn ɲɛ Kirinni).

Hali ni aw ma nin taamasiɲɛw ye, aw bɛ to a tigi kɛrɛfɛ ani ka to ka a jateminɛni gɛlɛya tɛ a kan ani ka a hakili sigi. Aw bɛ to ka a jateminɛ fo aw ka a ye ko a ye a yɛrɛ sɔrɔ.

Joliɲɛsirilan

Ni fɛɛrɛ wɛrɛ tɛ aw bolo, aw bɛ joli ɲɛsiri walasa ka a ni kisi hali ni a bɛ fiɲɛ bila bolo la walima sen na.

Aw bɛ joli siri ni:

• Ni bolo walima sen dɔtigɛlen don ka bɔ a la walima a ɲɔɲɔnen don; a yera ko o tɛ se ka furakɛ tugun.
• Ni basibɔn juguman don min ma se ka lajɔ ni digili ye. Aw ye a digi kosɛbɛ siɲɛ fɔlɔ la wa?
• Ni joginda belebele dɔ bɛ woro la, i n’a fɔ marifakisɛ nɔ, walima fɛn dɔ ye fasa sɔgɔ kosɛbɛ ani basibɔn taamasiɲɛw bɛka ye a tigi la, i n’a fɔ fanga dɔgɔya, hakiliwuli, walima fari jɛyali. (A man nɔgɔn ka woro digi walasa ka basibɔn lajɔ.)

Aw bɛ sɛntiriba, fini dɔ dalen ɲɔgɔn na, walima digilikɛlan dɔ, fiɲɛ bɛ kɛ min na, ka joli bɔyɔrɔ siri. Aw kana a siri ni jurumisɛnni walima nɛgɛjuru ye. Olu bɛ don sogo la.

Aw bɛ aw teliya ka taa dɔgɔtɔrɔso la. Ni lɛri 2 walima lɛri 3 tɛmɛna dɔrɔn, bolo walima sen tɛna se ka labɛn tugun.

Baara 1 lɔ

Aw bɛ joliɲɛsirilan siri joginda sanfɛ. Aw bɛ a gɛrɛ joginda la. (fili min bɛ to ka mɔgɔw sɔrɔ, o ye ka joliɲɛsirilan siri ka janya joginda la)

Baara 2 nan

Aw bɛ sirilan meleke sen walima bolo la siɲɛ fila ka sɔrɔ ka siri ka ja.

Baara 3 nan

Aw bɛ bereni dɔ da sirikun na ka tila ka o bereni fana sanfɛla siriko fila kɛ

Baara 4 nan

Aw bɛ bereni tɔnɔmi ka a ja fo basibɔn ka jɔ.

Baara 5 nan

Aw bɛ bereni to a la ka a siri ni finimugu wɛrɛ ye.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →