Fɛnɲɛnama kindaw

Aw kana fɛnɲɛnama kinda ci walima ka a dayɛlɛ, walima ka a fɔ ko aw bɛ baga sama ni aw da ye. Fɛnɲɛnama kinda sirili fana tɛ se ka baga bali ka jɛnsɛn fari tɔ la, nka a bɛ se ka kɔlɔlɔ jugu lase a tigi ma.

Dimi bɛ fɛnɲɛnama kinda caman na nka u man jugu, ani fana mɔgɔ faga fɛnɲɛnamaw man teli ka baga caman kɛ mɔgɔ la min bɛ se ka a faga. Ni o fɛnɲɛnamaw ye aw kin, aw bɛ aw hakili sigi ka kinda lajɛ. Ni joli ma bɔ a la walima ni joli yɛrɛ bɔra a la lɛri damadɔ aw kinnen kɔfɛ (o bɛ sɔrɔ fɛnɲɛnama suguya fɛ), o tɛ jɔrɔkun bɔ. Ni denmisɛnniw don, ka da olu dɔgɔya kan, baga bɛ se ka olu sɛgɛn, o kama aw bɛ aw janto u la kosɛbɛ.

Sakinda

1. Ni sa ye aw kin, aw bɛ aw mabɔ a la. Sa dɔw bɛ se ka kinnikɛ miniti damadɔ u salen kɔfɛ.
2. Aw bɛ masiri ni finiw bɔkinda yɔrɔ la barisa a bɛ se ka funu.
3. Aw bɛ kinda to a tigi dusukun ni dugumana cɛ. Aw bɛ o yɔrɔ dulonnen to, walasa baga ka don fasaw fɛ.
4. Aw bɛ joli saniya dɔɔni dɔɔni, aw kana aw tɛgɛ digi a kan.
5. Sa caman ta la, ni aw tɛ a suguya dɔn, aw ye a lajɛ ani ka aw jɔ fo lɛri damadɔ. Ni a fununa dɔɔni walima ni a ma funu, dimi tɛ a la, a yɔrɔ ma bilen, o bɛ a jira ko baasi tɛ a la. Nin taamasiɲɛ ninnu de ye a faratimayɔrɔw ye. Olu de ye: a fununen kosɛbɛ walima dimi gɛlɛn, sunɔgɔsu, ɲɛgolo girinyali, ɲɛnamini, dusuɲukun walima basi bɔli nu ni da fɛ.

Aw ye a fɔ a tigi ye a ka a da kucukucu ka sɔrɔ ka a tu minɛn sanuman dɔ kɔnɔ. Ni daji ɲɛ kɛra i ko a bɛna bilen, basi bɛ bɔ ɲintaraw la, o tɛ taamasiɲɛ ɲuman ye.

Aw ye nin sakinda suguya ninnu siri ka a ja.

• Manba
• Kɔkɔjilasaw
• Cɛncɛnkansa
• Fɔnfɔnni
• Tulaɲa
• Gara
• Gorongo caman ka kinni baga bɛ yɛlɛ farikolo fan bɛɛ la.

Aw bɛ a yɔrɔ siri ka a ja, walasa ka baga yɛlɛli bali, nka aw kana a ja kojugu fo ka se jolisira tigɛli ma. Aw ye dusukun tantanni jateminɛ fini sirilen kɔ sentɛgɛ sanfɛ.

Aw bɛ jiri tilennen dɔ siri sen na walasa a kana bɔ a nɔ na.

Gorongo ni fɔnfɔnni caman ka kinda kɛrɛfɛlaw bɛ mɔgɔ dimi, nka a tɛ gɛlɛya lase farikolo tɔ ma. Aw kana nin sa ninnu kinda siri.

Sa bagama caman na, bagafagafura bɛ yen ka olu kɛlɛ. Ni aw taara dɔgɔtɔrɔ la, aw bɛ sa cogoya bɛɛ fɔ ka ɲɛ walasa a fura jɔnjɔn ka kɛ aw la. Ni aw bɛ se, sa minnu ka ca aw ka sigida la, aw ye olu bagafagafuraw ɲini ka bila aw bolo kɔrɔ sani sa ka aw kin.

Ni gorongo daji sera aw ɲɛ ma, aw bɛ ji caman seri aw ɲɛ kɔnɔ.

Ni ji tɛ aw bolo, aw bɛ nɔnɔ walima sinji kɛ a la. Aw kana tubabu bagaji farinmanw kɛ ɲɛ kan.

Baga tɛdangalan ni miniyan na, nka u ka kinni ka teli ka nɛ ta. Aw bɛ u ka kinni nɔ joli jateminɛ nin taamasiɲɛ juguman ninnu ko la: ni a bɛka bilen, ka kalaya, ka funu, walima ni a bɛka nɛ ta. O la, aw bɛ a furakɛ i n’a fɔ joli juguman tɔw (aw ye sɛbɛn ɲɛ Joginda bɛɛ bɛ se ka juguya lajɛ ka a ta a Jolijuguman furakɛcogo na). Waati dɔw la, nin sa ninnu bɛ se ka u meleke mɔgɔ la ka i bisi.

Ni kinda ye ɲin nɔ jira, o kɔrɔ ko sa bagama don. Ni ɲin nɔ yɛrɛ ma bɔ, a bɛ se ka kɛ sa bagama tɛ, nka a dɔw ye bagamaw ye.

Ntalenw ni nkɔsɔnw (bunteniw)

Hali ni u kinda ka farin, ntalen ni nkɔsɔn caman kinda tɛ tɔɔrɔba lase mɔgɔ ma. U ye aw farifan min kin, aw bɛ o to a cogo la, aw bɛ gilasi walima jisuma da a la ka a dimi mada. Aw kana kinda dayɛlɛ walima ka a yɔrɔ siri. Funteni tɛ mako ɲɛ a la, nka yɔrɔninkelen basigi ka ɲi a ma.

Ni aw bɛ a dɔn ko ntalen walima nkɔsɔn in suguya ka kinni bɛ mɔgɔ faga, ni u ye aw kin, o kɔfɛ ni gɛlɛya dɔw kɛra aw la, i n’a fɔ: kɔnɔdimi, ŋɛɲɛ, wɔsili ani ninakilidegun, aw ye taa dɔgɔtɔrɔso la. Bagafagalan dɔ bɛ se ka sɔrɔ yen.

Ntalen finman ni nkɔsɔn ka kinni na, aw bɛ se ka jazepamu di a tigi ma fɔlɔ walasa ka fasa bali ka ja ani ka a tigi hakili sigi (aw ye sɛbɛn ɲɛ Jazepamu, Diazépam lajɛ).

Didenw ni dondoliw

Ni u ye aw kin ka gen to aw fari la dɔrɔn, aw bɛ a lajɛ ka a bɔ o yɔrɔnin bɛɛ. Gen donna yɔrɔ min na, o kɛrɛfɛlaw bɛ se ka bilen, ka funu ani ka dimi kɛ a la. Aw bɛ pati ni ji walima fɛn sumalen dɔ kɛ gen in donyɔrɔ la, o bɛ funu ni dimi nɔgɔya.

Diden ni dondoli kinda tɔɔrɔ bonyani ka suma, nka u bɛ se ka mɔgɔ faga. Aw ye sɛbɛn ɲɛ Farikolo tanabanaw: a hakɛlama walima a juguman lajɛ diden ni dondoli kinda tɔɔrɔ bonyanen taamasiɲɛw ni a furakɛcogo kan.

Npɛrɛnw

Npɛrɛnw bɛ se ka bana caman jɛnsɛn u ka kinni fɛ. Walasa ka kunnafoni caman dɔn dabi kan ani a bɔcogo nɔgɔman kan wolo la, aw ye sɛbɛn ɲɛ Npɛrɛw ni ɲɔlangarangaw lajɛ.

Jɛgɛni kɔkɔji jɛgɛ min bɛ mɔgɔ kin

Aw bɛ aw mabɔ nin jɛgɛ in ni a dasi bɛɛ la. Aw bɛ a kinda ko ni kɔkɔji ye. Aw bɛ jɛgɛ in ɲinw bɔ ni pɛnsi ye.

Aw bɛ aw senw ni aw bolow don jikalan na miniti 20 ka dimi mada, nka aw kana a kɛ ni jikalan ye min bɛ aw jeni. O ka fisa jɛgɛ tɔw kinda ma nka a tɛ mako ɲɛ kɔkɔjilajɛgɛ ta la.

Farafinfura caman bɛ yen nka olu tɛ fɛn ɲɛ jɛgɛ tɔw ni kɔkɔji jɛgɛ kinda baga la. Misali la kɔkɔjijɛgɛ (kɔkɔjiladondoli), aw bɛ olu kinda ko ni winɛgiri ye, o bɛ a dimi da. Nka winɛgiri bɛ kɔkɔjilajɛgɛ tɔw kinda juguya. Manje ni sogobu magaman, olu ye jɛgɛkinda furadumanba ye. Nka u tɛ se ka jɛgɛ kinda bɛɛ furakɛ, tuma dɔw la yɛrɛ a dimi bɛ juguya.

Aw bɛ a to a tigi ka a sen ni a bolow lamaga. Ni kɔkɔjijɛgɛ kinda don yɔrɔkelen toli man ɲi o la, nka ni sa walima ntalen kinda don, a ka fisa ka to yɔrɔ kelen na. Nka ni a tigi ninakili bɛka degun walima ni aw ye a ye ko a bɛka juguya, aw bɛ taa ni a ye dɔgɔtɔrɔso la.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →