Mura walima murasɔgɔsɔgɔ

A ca la mura ni murasɔgɔsɔgɔ ye banaw ye minnu bɛ nuji bɔli, sɔgɔsɔgɔ ni kankɔnɔdimi bila mɔgɔ la, ani farigan walima kolotugudadimi tuma dɔw la. A bɛ se ka kɔnɔbolimisɛnni bila kɛrɛn­kɛrɛnnenya la denmisɛnniw na.

Mura walima murasɔgɔsɔgɔ ka teli ka ban u yɛrɛ ma, ka a sɔrɔ fura ma kɛ u la. Aw kana penisilini walina banakisɛ­fagalan wɛrɛ kɛ ka aw yɛrɛ furakɛ, barisa u jɔda tɛ yen, wa u bɛ se ka aw bana. Banamadafura i n’a fɔ asipirini, olu bɛ fari suma ani ka kungolodimi ni faribɛɛdimi nɔgɔya.

• Aw ye ji caman min ani ka aw lafiɲɛ kosɛbɛ.
• Asipirini (aspirine, sɛbɛn ɲɛ Asipirini, Aspirine ni asetaminofɛni (acétaminophène, sɛbɛn ɲɛ Parasetamɔli, asetaminofɛni, Paracétamol, acétaminophène) bɛ fari suma ani ka fari dimiw ni kungolodimi ban. Farisumafura dagɛlɛnw ma ɲi ka tɛmɛ asipirini kan. Munna aw bɛ aw ka wari tiɲɛ tuguni?
• Walasa bana kana yɛlɛma mɔgɔ wɛrɛ fɛ, aw ka kan ka dumunikɛ ani ka sunɔgɔ aw kelen na.
• Dumuni kɛrɛn­kɛrɛnnen ko ma fɔ, nka jiridennɔnɔ ka fisa a ma, i n’a fɔ lenburubaji walima lenburukumuniji walima ziraji.

Walasa ka mura ni sɔgɔsɔgɔ furakɛ, aw ye sɛbɛn ɲɛ nataw lajɛ.

Aw ye aw janto nin na: Aw kana banakisɛ­fagalan fansi di den muratɔ gansan ma walima ka a pikiri kɛ a la. U tɛ a tigi furakɛ wa u bɛ se ka laban ka a bana.

Ni mura walima murasɔgɔsɔgɔ tɛmɛna tile 8 kan, farigan ni sɔgɔsɔgɔ karima bɛ a senkɔrɔ, ani ni banabagatɔ disi bɛ a dimi, aw ka kan ka fogonfogonlabana walima sinkɔrɔkɛrɛdimi sɛgɛsɛgɛli kɛ a la. Sinkɔrɔkɛrɛdimi ka jugu mɔgɔkɔrɔba ni sɔgɔsɔgɔnijɛtɔ ma; aw ye taa ni o tigiw ye dɔgɔtɔrɔso la. A tigi bɛ se ka furakɛ ni banakisɛ­fagalan ye. Ni a yɛlɛmana ka kɛ sinkɔrɔkɛrɛdimi ye mɔgɔkɔrɔba la, o ye farati belebeleba ye a ma i n’a fɔ fogonfogondimitɔ, mɔgɔ minnu bɛ u nɔ na tuma bɛɛ ani sidabanakisɛtɔw. Sidabanakisɛtɔw bɛ se ka kotirimɔkizazɔli ta don o don walasa ka u yɛrɛ tanga sinkɔrɔkɛrɛdimi ni bana wɛrɛw ma (sɛbɛn ɲɛ Kotiri, Cotrimoxazole, TMP-SMX).

Ni mura ye mimi (kanɔnɔnadimi) bila mɔgɔ la, fura kɛrɛn­kɛrɛnnen tɛ yen o kama, nka aw bɛ se ka jiwɔlɔkɔlen kɛ aw kan kɔnɔ ka tila ka a labɔ. O la, ni mimi balala ka aw minɛ, ka farigan kɛ a senkɔrɔ, o bɛ se ka juguya. O ka kan ka furakɛ ni fura kɛrɛn­kɛrɛnnenw ye (sɛbɛn ɲɛ Kannabaganin taamasiɲɛw).

Mura kunbɛncogo:

• Ka sunɔgɔ kosɛbɛ ani ka dumuni caman dun, olu bɛ aw tanga mura ma. Lenburuba, tamati ani jiriden wɛrɛw witamini C bɛ minnu na, olu dunni nafa ka bon.
• Mɔgɔw hakili la ko mura bɛ sɔrɔ farisumaya (nɛnɛ) ni ji fɛ ka a sɔrɔ o tɛ, olu ni sɛgɛn bɛ se ka a juguya dɔrɔn. Mɔgɔw bɛ a yɛlɛma ɲɔgɔn fɛ ni sɔgɔsɔgɔli ni tisoli fɛ. Mɔgɔw bɛ a yɛlɛma ɲɔgɔn fɛ magaɲɔgɔnna ni muratɔw bololafɛnw fɛ.
• Walasa aw kana mura yɛlɛma mɔgɔ wɛrɛ fɛ, aw ka kan ka dumunikɛ ani ka da aw kelen na, ani ka aw yɔrɔ janya denyɛrɛniw na. Ni aw bɛ tiso walima ka sɔgɔsɔgɔ, aw ka kan ka fɛn dɔ biri aw nu ni aw da la.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →