Sɔgɔsɔgɔ

Sɔgɔsɔgɔ ye fogonfogonlabana ni fiɲɛtɛmɛsiralabanaw taamasiɲɛ ye (fiɲɛ bɛ tɛmɛ sira minnu fɛ ka taa fogonfogon na). Bana minnu ni sɔgɔsɔgɔ bɛ taa ɲɔgɔn fɛ, olu dɔw filɛ:

Sɔgɔsɔgɔjalan, kari bɛrɛ tɛ bɔ min na

• Mura walima murasɔgɔsɔgɔ
• Tumu dɔw (tumumisɛnni, tumukuruma, sɛbɛn ɲɛ Kɔnɔnatumuw ni fɛnɲɛnamani wɛrɛw minnu bɛ balo mɔgɔ joli la)
• Ɲɔnin
• Sigarɛtiminna ka sɔgɔsɔgɔ (sɛbɛn ɲɛ Sigarɛtimin)

Sɔgɔsɔgɔkarima

• Disidimi
• Sinkɔrɔkɛrɛdimi
• Sisan
• Sigarɛtiminna ka sɔgɔsɔgɔ, sango ni a wulila sɔgɔma (sɛbɛn ɲɛ Sigarɛtimin)

Keteketeni, ninakilidegun bɛ min senkɔrɔ

• Sisan
• Keteketenin
• Kannɔrɔ
• Dusukunnabana dɔw
• Fɛn dɔ balannen kan kɔnɔ (sɛbɛn ɲɛ Joginni)

Sɔgɔsɔgɔbasigilen (min mɛnna senna)

• Sɔgɔsɔgɔnijɛ
• Sisan
• Sigarɛtiminna walima damanda baarakɛlaw ka sɔgɔsɔgɔ (sɛbɛn ɲɛ Sigarɛtimin)
• Disidimi basigilen
• Fogonfogonfunubana (sɛbɛn ɲɛ Disidimi)

Joli bɛ bɔ sɔgɔsɔgɔ min na

• Sɔgɔsɔgɔninjɛ (sɛbɛn ɲɛ Sɔgɔsɔgɔnijɛ)
• Sinkɔrɔkɛrɛdimi (kari nɛrɛma, a binkɛnɛma, walima a jolima sɛbɛn ɲɛ Sinkɔrɔkɛrɛdimi)
• Tumubana jugumanba (sɛbɛn ɲɛ Kɔnɔnatumuw ni fɛnɲɛnamani wɛrɛw minnu bɛ balo mɔgɔ joli la)
• Fogonfogon walima kankɔnɔkansɛri (sɛbɛn ɲɛ Sigarɛtimin)

Sɔgɔsɔgɔ ye farikolo ka fɛɛrɛ ye ka fiɲɛ tɛmɛsiraw saniya ani ka falakaw ni banakisɛw labɔ kan kɔnɔ ani fogonfogon la. Ni sɔgɔsɔgɔkarima don, aw kana fura foyi ta, nka aw bɛ fɛɛrɛw kɛ minnu bɛ aw dɛmɛ ka kari magaya ani ka a labɔli nɔgɔya.

Sɔgɔsɔgɔ furakɛcogo:

1. Aw bɛ ji caman min walasa kari ka yeelen ani ka sɔgɔsɔgɔ nɔgɔya. O ka fisa ni furaw ye.

Walasa ka kari magaya ani ka sɔgɔsɔgɔ mada, aw bɛ aw wusu ni jikalan ye. Aw bɛ aw kun biri jikalan kunna, ka a datugun ni fini ye, i n’a fɔ a bɛ ja in na cogo min; ka miniti 15 kɛ ka funteni sama. Aw bɛ o kɛ siɲɛ caman tile kɔnɔ. Aw bɛ se ka mantilatɔmubulu walima mura ni sɔgɔsɔgɔfura bila a la; nka, jikalan gansan fana bɛ mako ɲɛ.

Aw ye aw janto: Aw kana mantilatɔmu walima fura farinman kɛ a la ni sisanbagatɔ don. Olu bɛ sisan juguya.

2. Ni aw b’a fɛ ka sɔgɔsɔgɔ suguya fɛn o fɛn furakɛ, kɛrɛn­kɛrɛnnenya la sɔgɔsɔgɔjalan; aw bɛ nin fura in dilan:

ka lenburukumu dɔ kɛ di la

Aw bɛ o dun lɛrɛ 2 o lɛri 2 walima lɛri 3 o lɛri 3

Aw ye aw janto: Aw kana di di denw ma, den minnu tɛ san 1 bɔ. Aw bɛ olu ka siro dilan ni sukaro ye.

3. Ni sɔgɔsɔgɔjalan bɛka aw bali ka sunɔgɔ, kodeyini (codéine) bɛ fura minnu na, olu ka fisa kosɛbɛ (sɛbɛn ɲɛ Sɔgɔsɔgɔmadalan: kodeyini, codéine). Aw kana o furaw ta ni kari caman bɛ bɔ walima ni sɔgɔsɔgɔkan bɛ i n’a fɔ filefiyɛkan. Aw kana u di den fitiniw ma fana.
4. Ni sɔgɔsɔgɔkan bɛ i n’a fɔ filefiyɛkan: (ninakili sɔrɔli ka gɛlɛn), aw ye sisan yɔrɔ lajɛ (sɛbɛn ɲɛ Sisan), ani disidimi (sɛbɛn ɲɛ Disidimi), ani dusukundimi (sɛbɛn ɲɛ Dusukundimi).
5. Aw bɛ bana furakɛ min ye sɔgɔsɔgɔ sɔrɔ sababu ye. Ni sɔgɔsɔgɔ mɛnna senna, ni banabagatɔ bɛ joli, nɛ, walima ji kasagoman bɔ, walima a tɛ ninakili sɔrɔ ka ɲɛ, aw bɛ taa ni a ye dɔgɔtɔrɔso la.
6. Sɔgɔsɔgɔbagatɔ man kan ka sigarɛti min. Sigarɛti bɛ fogonfogonw tiɲɛ.

Kari labɔcogo

Ni banabagatɔ kɔrɔlen don ani ni fanga bɛrɛ tɛ a la ka kari labɔ, aw bɛ:

•  a kun wusu ni jikalan ye;
• ka a laada a disi kan ka a kun suli, i n’a fɔ ja in bɛ a jira cogo min na; ka a kɔ gosigosi dɔɔni dɔɔni o bɛ a dɛmɛ ka kariw bɔ fogonfogon kɔnɔ.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →