Sigida 15
Wololabanaw

Wololabana dɔw sababu ye bana wɛrɛw ye walima faritanabanaw, minnu bɛ bɔ wolo dɔrɔn na, i n’a fɔ kaba ani goro. Wololabana dɔw ye bana wɛrɛw taamasiɲɛw ye minnu bɛ bɔ farikolo fan bɛɛ la, i n’a fɔ ɲɔni walima balodɛsɛ. Kurukuru ni joli dɔw fana ye bana jugu dɔw taamasiɲɛw ye, i n’a fɔ sɔgɔsɔgɔninjɛ, danna, kuna walima sidabana.

Nin sigida in kɔnɔ, an bɛna kuma wololabanaw dɔrɔn de kan minnu lakodɔnnenw don kosɛbɛ. A dɔw bɔlen don ɲɔgɔn fɛ, o bɛ a to a ka gɛlɛn ka u dɔn ka bɔ ɲɔgɔn na. Fana, u sɔrɔsababuw ni u furakɛcogow tɛ kelen ye.

Ni wololabana juguman bɛ aw la, furakɛli tɛka fɛn ɲɛ min na, aw ye taa dɔgɔtɔrɔso la.

Farikolo saniyali bɛ se ka wololabana caman bali. Aw bɛ aw jija ka to ka aw ko ni ji sanuman ni kolisafinɛ ye don o don. Ni aw wolo bɛka ja kojugu, aw bɛ dɔ bɔ safinɛlakoli la. Aw bɛ to ka aw mu ni giliserini walima jiridentulu ye, aw kolen kɔ. Aw bɛ fini fɛrɛlenw don mana tɛ minnu na.

Wololabanaw furakɛcogo ɲumanw

Hali ni wololabanaw furakɛcogo kɛrɛn­kɛrɛnnenw bɛ yen, furakɛli suguya wɛrɛw bɛ yen minnu bɛ nin bana ninnu caman furakɛ.

Furakɛcogo 1 lɔ

Ni bana bɛ wolo yɔrɔ min na, ni o ka kalan, dimi bɛ a la, aw bɛ finimugu su jikalan na, ka o da a la.

Furakɛcogo 2 nan

Ni a yɔrɔ bɛ aw ŋɛɲɛ, a bɛ aw jenijeni walima a ji bɛ bɔ, aw bɛ a saniya, aw bɛ finimugu dɔ su jisuma na, ka o da a la.

Furakɛcogo 1 lɔ (a ɲɛfɔlen ka a walawala)

Bana bɛ wolo yɔrɔ min na, ni o yɔrɔ bɛka juguya, i n’a fɔ:

• ka bilen
• ka funu
• ka a dimi
• ka a yɔrɔ kalaya ka tɛmɛ fari yɔrɔ tɔw kan
• ka nɛ ta

Jiridentulu

Aw bɛ nin waleya ninnu kɛ:

• aw bɛ bolo walima sen kɔrɔta fɛn dɔ sanfɛ walasa a ka lafiya,
• aw bɛ finimugu kalaman da la,
• aw bɛ banakisɛfagalan ta.

Ni a ye gɛnɛgɛnɛ bila aw la walima ni sanfɛla bilenna, walima ni joli kasa ka go, o tɛ taamasiɲɛ ɲuman ye. Aw ye aw teliya ka taa dɔgɔtɔrɔso la.

Furakɛcogo 2 nan (a ɲɛfɔlen ka a walawala)

Ni dimimayɔrɔ kurukurulen don, nɛ bɛ a la, a bɛ a tigi jenijeni, ka a ŋɛɲɛ walima ni a jalen don, aw bɛ nin waleya ninnu kɛ:

• Aw bɛ winɛgiri kɛ jisuma na, ka finimugu su o la, ka tila ka o da a yɔrɔ la (aw bɛ dumunikɛkutu ɲɛ 2 winɛgiri kɛ ji litiri 1 jiwɔlɔkɔlen na).
• Ni joli nɔgɔyara dɔɔni, ko a tɛ nɛ bɔ tugu, a yɔrɔ ye wolo kura da: aw bɛ ji kɛ puturu la ka o da a yɔrɔ la.
• Ni a joli nɔgɔyara kosɛbɛ, wolo kura bɛ ja, ka a kologɛlɛya, aw bɛ jiridentulu mu a la (situlu, tentulu walima tulu tobilen siminen).

Furakɛcogo 3 nan

Ni fariyɔrɔ bɛ deli ka bila tile la, aw bɛ a datugu tile kana a sɔrɔ.

Furakɛcogo 4 nan

Ni a yɔrɔ bɛ deli ka datugu, aw bɛ a bɔ ka bila a ka miniti 20 kɛ tile kɔrɔ, siɲɛ 2 ka se siɲɛ 3 ma tile kɔnɔ.

Finimugu kalaman dacogo

1. Aw bɛ ji kalaya ka a bila ka suman dɔɔni, fɔ ka a kɛ aw bolo ka se ka don a la.
2. Aw bɛ finimugu jɛlen dɔ da ɲɔgɔn na, min ka bon ni yɔrɔ furakɛta ye dɔɔni, aw bɛ o su jikalan in na, ka a bisi ka a ja.
3. Aw bɛ o da yɔrɔ furakɛta la.
4. Aw bɛ o datugu ni manaforoko dɔ ye walima fɛn wɛrɛ min bɛ funteni mara.
5. Aw bɛ sɔrɔ ka a bɛɛ meleke ni sɛrɛwɛti ye walasa funteni ka to a la.
6. Aw bɛ a yɔrɔ da fɛn dɔ sanfɛ.
7. Ni finimugu sumanna, aw bɛ a su jikalan na tugun ka a da a la.

Nin baara ninnu bɛ kɛ ka a sɔrɔ aw bolow saniyalen don, ka u ko ni safinɛ ye ka u tereke ka ɲɛ.

📖 Gafe kɔnɔkow
← Segin kɔfɛ | Taa ɲɛfɛ →